Kwetsbaarheid

Jan Mankes, Portret van een jongen (1915)

Onder vreemden

Het speelt het liefste ver weg op het strand,
het kind dat nooit zijn eigen vader ziet,
die overzee is in dat andere land.

Het woont bij vreemden en het went er niet.
Zij fluisteren erover met elkaar.
Heimwee huist in zijn kleren en zijn haar.

En altijd denkt het dat hij komen zal:
Vandaag niet meer; maar morgen, onverwacht –
en droomt van hem en roept hem in de nacht.

Ik wacht u, Vader van de overwal.

Doorschijnend

Soms maakt een verdriet iemand bijna doorschijnend, zoals het kindergezichtje dat Jan Mankes schilderde. Een ernstig jongetje met een bijna porseleinen huid, waar een soort verdriet doorheen schijnt. Heimwee huist in zijn kleren en in zijn haar, dicht Ida Gerhardt. Deze woorden omschrijven voor mij heel treffend hoe een dergelijke kwetsbaarheid in iemand kan zitten. Het kan heimwee zijn die in iemands kleren en haren huist, maar het kan ook eenzaamheid zijn of rouw. Het doordrenkt op een onnadrukkelijke, maar niet te missen manier je zijn.

Grote woorden

In deze tijd van sterke taal, van grote woorden, van succesvolle levens die gedeeld worden op social media, lijkt voor kwetsbaarheid nauwelijks ruimte te zijn. De mooiste kunst echter, de teksten die je het meest raken, hebben vaak juist met kwetsbaarheid te maken. De verwoorde en verbeelde kwetsbaarheid raken aan het verdriet, de eenzaamheid, het verlangen dat in je eigen leven huist en beroeren je daarom in het diepst van je ziel. Zo kunnen ze je op een bepaalde manier helpen om je met je eigen kwetsbaarheid te verzoenen.

Beeld: Portret van een jongen, Jan Mankes
Gedicht: Ida Gerhardt, uit: Het Sterreschip