De verte – de herten

Rustig uit de verte kijken ze me aan – al een paar jaar eigenlijk. Een tegeltje met een fotografische afbeelding van een kudde herten; grote geweien, sterke ruggen, kleine staartjes. Sommigen staan klaar, kijken de verte in. Enkelen kijken achterom, naar ons, kijkers. Eentje kijkt mij recht aan. Al jaren.

Wat is het toch, dat me zo trekt in dit tegeltje? Ik kocht het in een knus winkeltje met mooie spullen, maar het was niet om het decoratieve effect. Ik werd getroffen door iets – het beeld deed een beroep op me, op mijzelf. Die hoge, grijze lucht; de strakke lichtblauwe voorgrond. Hemelsblauw de grond eigenlijk, en grauw en hoog de verte. En dan die kudde, at ease met elkaar en toch ook ongeregeld. Wie is de leider, waar gaan ze heen, zijn ze compleet, goed voorbereid? Waarom kijkt die ene naar mij?

Het beeld kwam opnieuw in me naar boven, toen ik de afgelopen week in een besneeuwd landschap vertoefde. Grauwe luchten, stralende luchten, het blauw afgewisseld met grauw. En herten zag ik! De eerste avond in de schemer, twee reeën met grote sprongen op de nog begaanbare akker.

Die nacht volgde de sneeuw, meer dan 20 centimeter. De volgende dag en de dagen daarna: sporen in de sneeuw, elke dag meer. Herten, hazen, onbekende kleine voetjes (marterachtigen?). Vogels die een licht weefsel van sporen aanbrengen onder de struiken. De hertenpaadjes worden duidelijk zichtbaar: hier gaan ze de akker op, daar komen ze uit de houtsingel en het achterliggende bosgebiedje. Op dag twee zijn een paar plekken opengekrabd, herten op zoek naar voedsel. ’s Nachts blijkt er eentje voorzichtig tot aan mijn terrasdeuren gekomen te zijn. Op zoek, op zoek.

Afrastering

Op dag vier schiet er eentje voor me uit over het pad als ik mijn eindedagwandelingetje maak. Ik neem me voor niet meer in de schemer te gaan – wat een verspilde energie om voor mij weg te vluchten, dit dier dat zichzelf in stand weet te houden in deze omstandigheden.

Eerder was ik al in deze omgeving, een paar maanden geleden. Toen sprak ik dagelijks met enkele jonge stiertjes die in een wei stonden. De eerste kou viel in toen, en de volgende ochtend stonden ze me onvervaard en rustig aan te kijken, de witte rijp op hun roodbruine vachten. Ik was onder de indruk, opeens, van hun hier-tegen-bestand-zijn. Plotseling was het een gênante situatie dat ze achter een hek stonden. Dat wij, mensen, hen met al hun natuurlijke vermogens in een afrastering stoppen en bepalen waar en wanneer ze wel en niet mogen, kunnen gaan. Alsof wij dat beter zouden weten: wij die niet meer zonder verwarming, Albert Heijn en internet kunnen. Waar, waar hebben we toch onze bedilzucht vandaan, hoe kijken we naar onze fellow levende wezens?

En nu dan deze twee herten. Ik zie ze meerdere keren deze week, ook als ik van achter mijn tafel naar buiten kijk. Ze weten de weg, ze begeven zich via houtsingels en greppels van de ene akker naar de andere. Ze weten hoe ze voedsel moeten zoeken, vinden het ook. Ik ben bezorgd om ze, maar ook vol bewondering en eigenlijk is het niet dat, maar: ik ben onder de indruk van hun vermogen en durf om de omstandigheden te doorstaan, aan te gaan. Ja, ze moeten wel. Maar ze doen het ook.

Op mijn laatste middag loop ik mijn laatste rondje. Vroege schemer vandaag, de sneeuw smelt en brengt langzaam nevel over de velden. Tientallen meters voor mij, ze zullen me vanwege de windrichting nog niet geroken hebben, breken de twee reeën opeens uit het struikgewas, jagen samen het pad over, slaan met grote sprongen over de akker. Doel voor ogen, hebben mij inmiddels geroken en gezien, staan aan de overkant stil.

Eén kijkt om, kijkt me aan.

Dan: op weg gaan ze, verder met lichte sprongen door het landschap, de blauwgrauwe schemering in. Morgen ga ik weer weg. – ik laat mij wenken; moge de verte, de herten mij wenken.

PS  Zijn het herten? Of reeën? Gaan herten wel in een kudde? Misschien zijn het rendieren, daar op mijn tegeltje, wie zal het zeggen….