Gidsen naar een nu nog onbekende toekomst
Geschreven door Liesbeth Orthel
Soms komt alles samen. Dat is natuurlijk niet zo’n heel spannende constatering, maar de gedachte overviel me toch terwijl ik naar De Denker van Joseph Klibansky stond te staren. Daar zat hij te denken in de ons sinds Rodin vertrouwde houding, gekleed in een glimmend goudkleurig ruimtepak.
Ik kon me wel voorstellen dat hij een time-out nodig had om over de recente gebeurtenissen na te denken. Klibansky ziet ruimtereizigers als grensposten van een nieuwe wereld, gidsen voor de mensheid naar een nu nog onbekende toekomst. Wat voor een toekomst is dat? Een met overstromingen, bosbranden, klimaatrapport, Taliban, wel of niet op vakantie, een ruimtereisje ‘gewoon omdat het kan’?
Een onbekende wereld
De denker bracht mij terug naar Het boek van wonderlijke nieuwe dingen van Michel Faber (2015), dat ik op vakantie mee had. Ja ja, eindelijk is hij gevonden, die planeet waar óók leven is. Waar andere levende wezens een samenleving vormen. We stappen in het verhaal als er een nieuwe predikant ‘de grote sprong’ maakt naar het ruimtestation op Oasis. De inheemse bevolking heeft zelf om de komst van een predikant gevraagd. Peter Leigh komt hun het geloof verkondigen en moet daarnaast zorgen voor goede contacten met de bevolking. Op het ruimtestation van waaruit Peter werkt, wordt onderzoek gedaan. Een heel divers samengesteld team is bezig met de vraag hoe Oasis ten nutte van Aarde ingezet kan worden. Bereidt dit team uiteindelijk een grotere invasie vanaf aarde voor? Daar ziet het nu nog niet naar uit.
Moeder Aarde heeft het zwaar
Bea, de vrouw van Peter, blijft achter op aarde. Zij communiceren met elkaar via ‘Flits’, een soort interstellaire email faciliteit. Aarde wordt door de ene na de andere ramp getroffen: tsunami’s, aardbevingen, oorlogen, dramatische faillissementen, de samenleving raakt ontwricht, de gemeenschap lijkt uiteen te vallen, er is steeds meer geweld.
Dit is het decor van het verhaal. Nog niet zo heel lang geleden zou je deze bundeling van ellende op aarde als overdreven weggezet hebben. Maar ik denk dat de meesten van ons daar nu anders tegenaan kijken. Het natuurgeweld begint inderdaad alarmerende vormen aan te nemen, en wij passen ons te weinig aan. En dat is begrijpelijk want we moeten eigenlijk als collectief wereldwijd ons leven aanpassen. Dat zal niet snel gebeuren. En heeft het nu werkelijk zin als één stad dadelijk ‘klimaatproof’ is? Dus ja, ik kan me wel voorstellen dat die astronaut hierover zit na te denken.
Gidsen naar een nu nog onbekende toekomst
Nog even terug naar het boek. Mensen blijken iets te hebben wat Oasiërs niet hebben: helende kracht. Als wij vallen of ons stoten heelt onze wond, maar bij de Oasiërs is dat het begin van het eind. Daarom kunnen ze ook geen genoeg krijgen van Het boek van wonderlijke nieuwe dingen (i.e. de bijbel). Want Jezus geneest mensen en staat op uit de dood. Hij wandelt met je mee en schetst een visioen van een betere wereld.
En wat betekenen die verhalen voor ons? Zijn wij ook op weg naar een nieuwe wereld? Wat voor een wereld is dat? Wie is onze gids? Wie wijst ons de weg naar die nog onbekende toekomst? De laatste woorden van het boek zijn de laatste woorden van Mattheus: ‘Ik ben met u al de dagen, tot aan de voleinding der wereld.’ Mogen we daarop vertrouwen?
