Over de breuklijnen van het bestaan #kintsugi

Laatst viel bij ons ineens een antiek Chinees porseleinen bord van de muur. We konden niet meteen bedenken hoe het kwam: niet door een dichtslaande deur of iemand die er per ongeluk te dicht langs liep. Nee, ineens lag het op de grond. Gelukkig niet in duizend stukjes, maar toch echt kapot, in een aantal scherven. Het is een familiestuk. Ik ben geen kenner van antiek porselein, maar zeg maar: mooi Delfts blauw, maar dan uit China.

Lijmen

Lijmen, is het eerste wat dan door je hoofd schiet. We legden de stukjes voorzichtig op tafel: ja, dat zou moeten kunnen, niets ontbrak. Omdat het toch net iets bijzonderder is dan je koffiemok waar een oor vanaf breekt, besloten we eens na te gaan of we het officieel zouden laten restaureren. Dit vraagt om net iets meer dan een tube Velpon.

Ineens schoot me te binnen dat ik een poos geleden iets had gelezen over Kintsugi. Dat is de Japanse kunst van het repareren van gebroken keramiek met goud- of zilverkleurige lak. In plaats van wat je normaal doet, namelijk de breuk proberen onzichtbaar te maken, markeer je juist de breuklijn door hem te vergulden. Het is een zeer complex en verfijnd proces. De filosofie erachter vind ik uitdagend: ‘moffel’ de breuken niet weg, maar laat ze juist helder zien. Het hoort bij het complete verhaal van het bord, namelijk dat het ook een keer gevallen is.

Breuken markeren

Deze kunst van het markeren van de breuklijnen zou je denk ik ook goed kunnen toepassen op je levensverhaal. Vaak vinden we het lastig om onze ‘barsten’ te tonen, de dingen die mis zijn gegaan, de gebeurtenissen waar we misschien niet trots op zijn. Liever vertellen we elkaar wat goed gaat, waar we blij en trots over zijn. Zoals je een gebroken bord maar liever onzichtbaar lijmt. Van de bijzondere kunst van Kintsugi kunnen we leren om het complete verhaal van ons leven te vertellen, inclusief de barsten en breuken. Dat vraagt moed en eerlijkheid van de verteller. En van de luisteraar vraagt het ook iets: zonder oordeel luisteren en geduld. Maar paradoxaal genoeg werkt het dan wel zo, dat het proces van heling uiteindelijk krachtiger zal zijn. Omdat je niet iets hoeft ‘weg te poetsen’.

Gouden randje

Ons bord is nu in reparatie. Een officiële Kintsugi – behandeling is – zeker in Nederland – niet eenvoudig om te laten doen en ook kostbaar. Dus hebben we gekozen voor een (oer-Hollands) compromis: het wordt ‘gewoon’ gelijmd, maar wel met een streekje goudverf over de breuklijn.