Jaarthema 2018-19 ‘Veerkracht’ En dat al 400 jaar!

Vanaf januari 2019 zullen er een aantal publicaties verschijnen en worden er andere feestelijke activiteiten georganiseerd omdat de Remonstranten 400 jaar bestaan in 2019. Een commissie is al geruime tijd bezig met de voorbereidingen. Er zal onder andere een publicatie verschijnen getiteld: ‘Vijf artikelen van de Remonstranten’. De titel bevat een olijke elleboogstoot naar de ‘Vijf Artikelen tegen de Remonstranten’, te vinden in de zogenaamde Drie Formulieren van Enigheid. Deze werden aangenomen op de Synode van Dordrecht (1618-1619) als grondslag voor de toenmalige Gereformeerde Kerk (voorloper van de huidige PKN) nadat de indieners van de Remonstrantie heengezonden waren, hun preekbevoegdheid was ontnomen en ze uiteindelijk uit het land verdreven waren. Eén van die Drie Formulieren bevat ‘De Vijf artikelen tegen de Remonstranten’. De ‘Vijf artikelen van de Remonstranten’ gaan over vijf V-woorden (Victory?) die grondleggend zijn voor de remonstranten, te weten: vrijheid, verdraagzaamheid, vriendschap, vertrouwen en verantwoordelijkheid. De remonstranten in Utrecht willen graag in september 2018 al beginnen met een inhoudelijk jaarthema en zij voelen zich zo vrij om er een zesde V aan toe te voegen: Veerkracht!

Waarom veerkracht?

Omdat alleen al het noemen van het woord een glimlach op het gezicht brengt. Hoe dat komt? Misschien is dat duidelijk te maken door het begrip ‘veerkracht’ af te zetten tegen het tegenovergestelde: ‘kwetsbaarheid’. Het benoemen van de kwetsbaarheid van mensen doet hen eerder stilstaan bij wat er allemaal mis kan gaan in het leven. Het aanstippen van ‘veerkracht’ doet daarentegen onmiddellijk een appel op je vindingrijkheid, je creativiteit en zelf herstellend vermogen. In zekere zin zijn kwetsbaarheid en veerkracht een wonderlijk verwant én tegengesteld paar: het voelen van je kwetsbaarheid roept de veerkracht wakker. Het lijkt net zo te werken als het natuurkundige proces dat het woordenboek beschrijft bij het begrip ‘veerkracht’. Een voorwerp dat gedraaid, verwrongen of in elkaar gedrukt wordt, heeft de neiging om weer terug naar z’n oorspronkelijke vorm te ploppen, springen of welven, als het wringen of drukken ophoudt. Die eigenschap heet: veerkracht. Denk maar aan de veerkracht van schuimrubber of van de spiralen in je matras.
Veerkracht is het wonderlijke vermogen van mensen om de schokken en klappen, veroorzaakt door de bulten en de putten die je op je levensweg tegenkomt, op te vangen en in de veranderde omstandigheden een hernieuwd evenwicht te vinden. Nog wonderlijker is het dat de mens gedurende dat proces (dat bepaald niet altijd zachtzinnig verloopt, maar veeleer een ruige periode op het levenspad is) kan groeien in zelfinzicht, in realiteitszin en in levenswijsheid. Soms lijkt die ‘veerkracht’ zich haast als vanzelf aan je te voltrekken. Dan kun je achteraf eigenlijk niet eens goed benoemen waar je de energie en de kracht en de inspiratie vandaan gehaald hebt om er weer bovenop te komen.

Lenigheid en klappen opvangen

Hoe je dat doet, wisselt sterk per persoon, per probleem of met de gegeven feiten. Het maakt uit wat je in je opvoeding hebt mee of juist tegen hebt gekregen. Regelmatig gehoord: ‘Mijn vader zei altijd tegen mij ‘Jij kunt ook nooit iets goed doen!’’. Niet echt bemoedigend voor een klein mensenkind dat haar weg moet zoeken in het leven. ‘Probeer maar, je kúnt het! Ik vang je wel op’ is heel andere koek.

Veerkracht zie je in woorden als: ‘Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan’ – het inzicht ‘dat je moet roeien met de riemen die je hebt’. Je ziet het in de koppigheid van wie vecht om gehoord en erkend te worden; je ziet het in de inspanningen van iemand om een ziekte of beschadiging te boven te komen; je ziet het daar waar mensen om wat voor reden dan ook een geheel nieuw of ander leven moeten gaan leiden.

In juni verscheen er een bijlage bij de krant met interviews met vluchtelingen, die in Nederland een nieuw bestaan aan het opbouwen zijn. Meerderen zeiden (onafhankelijk van elkaar) dat ze het vooral moeten hebben van hun veerkracht om deze episode op hun levenspad aan te kunnen. Ook het remonstrantse kerkgenootschap kan bogen op de nodige veerkracht. Na vierhonderd jaar waarin het nodige overleefd, getackeld, bestreden en gestimuleerd is, is het er nog steeds en laat het ook nu nog een eigenstandig vrijzinnig geluid horen.

Waarom Veerkracht in de kerk?

De veerkracht toont zich in het krachtenspel van druk en tegendruk, van spanning en ontspanning. Vaak ontdek je hem pas als je flink ‘onder druk’ komt te staan. Geen mens die zich aan deze krachten kan onttrekken, geen mens die niet ergens een greintje veerkracht heeft. Ieder heeft er zijn of haar eigen verhaal bij – het is het verhaal van het leven; hoe je leeft of moet overleven. De begrippen ‘Veerkracht’ en ‘Opstanding’ liggen natuurlijk niet zo heel ver uit elkaar. Maar veerkracht benadrukken is wel een vernieuwende manier om hier mee om te gaan. Er valt een hoop inzicht en wijsheid te delen.
En er zijn vragen naar de bronnen van je veerkracht: waar ontleen jij het aan? En speelt je geloof daar een rol in? Wat heeft veerkracht met bidden te maken of met vertrouwen? Welke verhalen en inzichten uit de grote levensbeschouwingen wijzen ons de weg? En wat moet je als ook je veerkracht je verlaten heeft? Rondom ‘Veerkracht’ is veel te zeggen, te denken en lezen en te schrijven.

Trampolines

In sommige kerken moeten ze de veerkracht helaas weer te letterlijk gaan nemen Het kerkgebouw moest gesloten worden en een trampoline-exploitant ziet daar de ideale ruimte om zijn verende springgerei neer te zetten – zijn ze weer terug bij het natuurkundige verhaal. Hopelijk met de enthousiaste inzet van velen en al onze zes V’s – we hebben als remonstranten nog steeds een goed verhaal – kunnen we nog lang de geestelijke veerkracht onderzoeken en voeden in onze meer dan mooie Geertekerk. En er anderen ook blij mee maken.