Kruis in het koor

Waar kijk ik het eerst naar als ik de Geertekerk binnenloop?

Naar het kruis in de achtermuur van het koor.

Een groot grieks kruis. En het ziet eruit alsof het er al eeuwen is, of het gelijk met de kerk gebouwd is. Een oerkruis. Vier gelijke armen die wijder uitlopen, een cirkel in het midden als je beter kijkt. Een kruis van gewone kiezelstenen. Zo eenvoudig. Zo mooi.

Antoinette Gispen, dochter van de oprichter van de Gispenfabriek met de bekende meubelen en lampen met die strakke lijnen, heeft het in 1957 voor de kerk gemaakt, ze woonde toen in Utrecht. (Ik vertel daarmee niets nieuws, dat realiseer ik me.) Haar werk is zo simpel als dat van haar vader. Wij hebben een gispenlamp geërfd, en ik vind het nog steeds een prachtige lamp (helaas is de kap aardig aan het slijten) door zijn eenvoud en tijdloosheid, en zijn goede licht. ‘Antoinette Gispen leerde de mozaiekkunst niet op de kunstacademie (…) maar van haar Italiaanse schoorsteenvegers die ook terrazzowerkers bleken te zijn’ , en daarna door een verblijf in Ravenna. (Arjan den Boer, Duic, 28.11.2018)”

Aarde, water, lucht en vuur, de vier oerelementen die je ziet in de armen van het kruis. Ze zijn alle vier gelijkwaardig. Eeuwigheid, zon, is de cirkel in de kern. Kun je zeggen dat dit kruis het oosterse en Keltische christendom verenigt?

Met een kleindochtertje waren we in een Deens kerkje. Daar hing Christus in alle uitgestalde ellende aan het kruis. Ze werd er akelig van. Kom, we gaan naar buiten, zei ik. En daar was weer zo’n kruis. Dat is als keiharde schrille muziek, het gaat je door merg en been. Dit kruis roept op tot meditatie, een christelijk kruis dat weet heeft van andere bronnen, een kruis dat ruimte oproept. Schoonheid die troost geeft.