Een bijzonder leven
Geschreven door Saskia Heikens
Afgelopen mei overleed mijn moeder Carolien Boon vlak voordat zij 99 jaar zou zijn geworden. Herinneringen ophalend vertelde ik bij de uitvaart dat zij als tiener tijdens de oorlog meedeed aan de lekenspelen in de Remonstrantse kerk aan de Kromme Nieuwe Gracht in Utrecht. Een Lekenspel was een soort amateurtheater dat een bepaalde religieuze of politieke, doelstelling had. De traditie kwam voort uit de VCJC, de Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale.
Tijdens de oorlog had de bezetter het bezoeken van theaters verboden, maar werd het lekenspel als onderdeel van de dienst wel gedoogd. Dit gaf jonge mensen, die net als bij Corona zich thuis zaten te vervelen, de mogelijkheid creatief bezig te zijn en elkaar buitenshuis, bij de repetities in de kerk te ontmoeten en samen een project te doen.
De Ster van Bethlehem van Martinus Nijhoff was een topper onder deze spelen. De dichter werd in 1941 gevraagd een kerstspel voor de jeugd te schrijven. In de orde van de dienst nam het spel de plaats van de preek in. Na afloop zongen de gemeenten “Ere zij God”.
In “de Ster” staat Bethlehem voor een wereld van oprechtheid en barmhartigheid, tegenover de “ogendienst” en het machtsvertoon van Jeruzalem. De opvoering werd als een daad van verzet beschouwd en het spel is in veel vrijzinnige gemeenten opgevoerd.
Maar om op mijn moeder terug te komen; óók zij deed als tiener samen met haar broer Dries Boon actief mee aan de lekenspelen, zowel op het podium als bij het ontwerpen en in elkaar zetten van de kostuums. Elke oude lap waar zij de hand op konden leggen kon gebruikt worden. In het lekenspel “Gods Trouw”, ook van Nijhoff, stond zij in maart 1944 op het podium, zie foto. Na de oorlog in 1947 mocht zij de hoofdrol spelen in Jeanne d’Arc waarbij zij op de brandstapel eindigde. Gelukkig hebben we de foto’s nog.
In de Geertekerk werd hiermee de traditie geboren de jongeren van de gemeente jaarlijks een kerstspel op te laten voeren. Ook ik deed in mijn tienerjaren met veel plezier mee aan de diepzinnige kerstspelen die dominee Knoppers schreef. Zo herinner ik mij een mimespel waarin de spelers reusachtige maskers droegen en ik de tekst uitsprak aan de microfoon. Ik bleek een geschikte stem te hebben. Nou dat is een opsteker als je 15 bent en op de MMS zit! Wekelijks fietste ik opgewekt naar de repetities. Maarten Knoppers zette een voor mij onvergetelijke Herodes neer.
Mijn moeders liefde voor het podium bleef. Jong geleerd, oud gedaan. In het jaar 2000 deed zij nog mee aan het theaterstuk “Eeuwgenoten” dat opgevoerd werd in de stadsschouwburg. In dit stuk blikten oude dames terug op hun levens. Carolien was helemaal in haar element. Zij keek met voldoening terug op alles wat in de 20ste eeuw veranderd was en hoe zij zich zelf kon ontwikkelen van huisvrouw en moeder tot een actieve strijder in de Tweede Feministische golf. Zij zette zich met hart en ziel in voor de gelijkwaardigheid van de vrouw en de onvoorwaardelijke steun aan vrouwen in ontwikkelingslanden die er slechter voorstonden.
Zoals ik al zei, een bijzonder leven. Vol dankbaarheid namen we afscheid van haar.
Dat zij moge rusten in het licht.
