Voordracht Jurjen Helmus

Kerstvoordracht jonge remonstranten

Inleiding

Het is Kerst, het is een soort van winter, hoewel het buiten warmer is dan ooit rond deze tijd. Afgelopen week werd er zelfs een hooikoortswaarschuwing gegeven, vanwege bomen die al in bloei staan. Het is Kerst en winter en warm en de dagen zijn kort, we hebben de kortste dag van het jaar bijna gehad.

Allemaal fysiek, maar ís het wel Kerst, en is het wel winter en zijn de dagen kort? Voor ons zijn de dagen wellicht kort maar in deze tijd zijn meer mensen dan tevoren voor wie de dagen lang zijn, tergend lang, zo oneindig lang dat men zou willen dat de tijd stil zou staan.

Kerst, een donkere tijd waarin mensen de neiging hebben dichter bij elkaar te komen, zich aan elkaar te warmen.

En dan denk ik met name aan de mensen in conflictgebieden. Zij die slachtoffer zijn van het beleid van anderen. Voor hen is er geen Kerst zoals wij deze hier nu kennen. Mijn gedachten gaan ook uit naar diegene die de conflictgebieden ontvlucht zijn, ver van huis zijn en onderweg zijn. Een vreemdeling zijn voor de plek waar ze dan zijn. En dan denk ik even aan wat er afgelopen week in Geldermalsen gebeurd is, waar mensen protesteerden tegen de komst van wat voor hen vreemdelingen zijn. Over warmte gesproken.

Kerst staat ook veelal in het teken van verbroedering, ook verbroedering met hen die we nog niet kennen. Mooi dat we dan ook vanavond bij een jongeren diner van het broederschap aanwezig mogen zijn. We kennen elkaar wellicht nog niet allemaal, of van gezicht, maar een vreemdeling zijn we niet voor elkaar.

De vreemdeling binnen de poorten: (op basis van folder gereformeerde bond, 2012)

Het is verbazend om te ontdekken hoe vaak de Bijbel spreekt over vreemdelingen, zowel in het Oude Testament als in het Nieuwe Testament. Veelzeggend daarbij is dat de vreemdeling het in Israël goed had.

Er zijn veel voorschriften om de vreemdeling goed te behandelen, bijvoorbeeld: ‘Wanneer een vreemdeling bij u in uw land verblijft, mag u hem niet uitbuiten. De vreemdeling die bij u verblijft, moet voor u zijn als een ingezetene onder u. U moet hem liefhebben als uzelf, want u bent vreemdeling geweest in Egypte. Ik ben de Heere, uw God’ (Lev.19:33-34).

Israël zou zich het lot van de vreemdeling moeten aantrekken zoals de Eeuwige zich het lot van Israël had aangetrokken. Van de twaalf vervloekingen bij de verbondsvernieuwing is er één gewijd aan de vreemdeling: ‘Vervloekt is wie het recht van de vreemdeling, de wees en de weduwe buigt’ (Deut.27:19). Merk op dat in de volgorde ‘de vreemdeling, de wees en de weduwe’, eerst de vreemdeling genoemd wordt. Dit is een volgorde die vaker in dit boek gebruikt wordt en wellicht veelzeggend is.

De zorg voor de vreemdeling is bepaald niet minder dan de zorg voor de wees en de weduwe. De Eeuwige neemt het gebod om voor de vreemdeling zorg te dragen hoog op. De profeten spreken het volk er verschillende keren scherp op aan als het de vreemdeling verdrukte. Als Israël voor de vreemdeling zorg draagt, zal het hem goed gaan; als het dat niet doet, zal de Heere oordelen (Mal.3:5). Psalm 146 zegt: ‘De Heere bewaart de vreemdelingen’. In Deuteronomium 10:18 kun je lezen dat de God de vreemdeling liefheeft door hem brood en kleding te geven.

We zijn allemaal vreemdelingen

Dat we anderen als vreemdelingen bestempelen of dat anderen zich vreemdelingen voelen, wil niet zeggen dat we zelf niet ook vreemdelingen zijn, te gast op onze wereld. Iedereen is van de wereld en de wereld is van iedereen – en tegelijkertijd ook weer van niemand. Dit jaar staat het kerkelijk jaar van de Remonstranten in het kader van gidsen en goeroes. Daar waar je niet thuis bent, vreemd bent, voel je behoefte aan deze gidsen en goeroes.

Tegelijkertijd komt met de vreemdheid de verwondering. Verwondering over hoe het anders kan en mag zijn. Verwondering over dingen die je doet omdat ze toch altijd al zo gedaan zijn. Die verwondering kan, mits zonder oordeel, want dan is het verbazing, een bron zijn voor vernieuwing, kortom nieuw licht.

Wandering soul

John Denver heeft de thematiek van de vreemdeling en de dwalende zie opgepakt en een lied hierover geschreven. Nadat hij het fenomeen beschrijft komt hij met een oplossing.

Love is the answer, love is the way
Love is in knowing just what to do and what to say
Love is the reason, and love is the why
And love is in heaven right here on Earth and peace inside
Inside your heart, deep in your soul
Within each part, and in the whole
Love is the answer, love is the way

bron: John Denver – The Wandering Soul (love Is The Answer) Lyrics

Evangelie van de waarheid

Jezus is gekomen op het moment dat de aarde het meest behoefte had aan licht. Jezus was er niet alleen voor de autochtonen maar juist ook voor de vervreemden. Die visie, uitgedragen door Paulus, heeft ertoe geleid dat het liefdevolle gedachtegoed van Jezus zich over de hele wereld verspreid heeft. Hij heeft ons op pad gestuurd met een missie om in wakkerheid en verbondenheid te handelen vanuit zijn liefde.

De Gnostische teksten uit de Nag Hammadi schrijven er het volgende over in het Evangelie van de waarheid :30/31

Zo verscheen hij,
en onderrichtte hen
over de Onbevattelijke, de Vader
waarbij hij hen inspireerde
met Diens gedachte
en Diens Wil volbracht.
Velen ontvingen het licht
en keerden terug naar hem.
Maar de materiële mensen waren vreemden
zij zagen zijn gedaante niet
en hebben hem niet herkend.

Want Jezus kwam in een evenbeeld van vlees,
waarbij niets zijn loop kon stuiten,
omdat het onvergankelijke onweerstaanbaar is.
Bovendien predikte hij een nieuwe boodschap
omdat hij uitsprak wat
is in het hart van de Vader.
En hij verkondigde het feilloze woord
en door zijn mond sprak het licht
en zijn stem schonk leven.
Hij gaf hun denken en inzicht,
genade en verlossing
en de geestkracht
uit de oneindige goedheid van de Vader.
En hij maakte een eind
aan straffen en geselingen,
want die waren het juist
die velen die genade behoefden
deden afdwalen van Zijn Aangezicht
in dwalingen en bindingen.
Met kracht ontbond hij ze
en wees ze door kennis terecht.
Hij werd een weg voor de verdoolden
en kennis voor de onwetenden,
een schat voor de zoekenden,
een stut voor de onvasten,
en zuivere onschuld voor de belasterden.

De Islam – Soera de Koe

Het is niet alleen het Jodendom en het Christendom wat predikt dat de vreemdeling welkom geheten moet worden. De Islam is nog royaler en heeft een plek in het Eeuwige voor andersgelovigen gereserveerd.

Soera De Koe 62 stelt: “Voorzeker, de gelovigen, de joden, de christenen en de sabianen, wie onder hen ook in God en de laatste Dag geloven en goede daden verrichten, zullen hun beloning bij hun Heer ontvangen en er zal geen vrees over hen komen, noch zullen zij treuren.”

Kerstwens

Tot slot een kerstwens voor ons allen, ook die hier nu niet aanwezig zijn. Onze kerstwens is tweeledig. Enerzijds wensen we het eenieder toe zich de komende tijd te mogen verwonderen als vreemden. Anderzijds wensen wij het eenieder toe zich de komende tijd te mogen verbroederen met vreemden.

Dat wij ons als vreemden mogen voelen, opgenomen door verbroedering, gevoed door verwondering. Dat wij als gids een licht mogen zijn voor diegene die zich een vreemdeling voelt in zijn omgeving, gevoed door liefde.

Fijne kerst

Jurjen Helmus