6 januari 2016

Drie Koningen drie keer op reis

Geschreven door Liesbeth Orthel
Verdieping bibliothèque nationale de France/atlas catalan Drie Koningen drie keer op reis

Vanuit het oosten naar Bethlehem

Melchior stond op z’n post en keek uit naar de hemel. Opeens zag hij wel een heel opvallende ster. Zoiets moois had hij nog nooit gezien. Hij herinnerde zich oude voorspellingen die hierover gesproken hadden. Als zo’n aparte ster aan de hemel zou verschijnen dan zou er een bijzondere leider geboren zijn. Zou hij dit gaan onderzoeken? Maar dan toch niet alleen. Hij ging op pad en wist twee andere mannen te overtuigen om met hem mee te gaan. En daar gingen ze dan Melchior, Casper en Balthasar. In hun bagage hadden ze geschenken mee: goud, wierook en mirre. Kostbaarheden. Eigenlijk veel te gek voor een onderneming waarover ze zelf onzeker waren. Ze volgden de ster en inderdaad, ze vonden mensen in een stal. De baby, dat moest de nieuwe leider worden? Ze konden het zich nog niet voorstellen, maar de cadeaus gaven ze af. Onder de indruk van het feit dat de ster hen daadwerkelijk naar iemand toe geleid had vertrokken ze weer naar huis.

Vanuit het oosten naar Milaan

Het was Helena’s grootste wens om ooit op reis te gaan naar Palestina, het land waar Jezus had geleefd. Hij was haar grote voorbeeld. Hij had haar voorgedaan hoe de wereld een betere plek zou kunnen worden. O, ze keek er naar uit om de plaatsen te bezoeken waar hij geleefd had; letterlijk in zijn voetstappen te lopen. Omdat ze de moeder was van keizer Constantijn was reizen niet al te ingewikkeld voor haar, natuurlijk wel gedoe en het vergde wat organisatie. Jaren zwierf ze rond door het land. Ze ontmoette mensen die anderen ‘kenden’ die familie waren van …. Kortom, het was heel bijzonder om zo dichtbij de mensen te zijn die hem gekend hadden en hun verhalen te horen. Ze gaf geld weg, stichtte kerken op de plekken die voor haar heilig waren en ze nam wat souvenirs mee; relieken uit die oude tijd, een stuk van het kruis waar Jezus aan had gehangen en de stoffelijke resten van de drie koningen. Zo voelde zij zich extra verbonden met hem. Dat was een prettig idee en gaf vertrouwen. Jaren later werden ‘de koningen’ cadeau gedaan aan de stad Milaan, een prachtig cadeau.

Vanuit het oosten naar Keulen

Rainald van Dassel zat te prakkiseren wat hij moest aanvangen met het cadeau dat hij van de Duitse keizer had gekregen als dank voor zijn hulp bij de verovering van Milaan. Een cadeau krijgen was één ding, maar hoe het zonder brokken thuis in Keulen te krijgen iets heel anders. Want kostbaar was het. Een listig plan moest dieven op een dwaalspoor brengen. Er zouden twee karavanen vertrekken. De ene zou direct van Milaan naar Keulen gaan, de andere via een omweg over Frankrijk. Als extra slimmigheidje liet hij het hoefbeslag onder de zolen van de rij- en trekdieren omkeren, zodat het net leek of hij een andere richting opging. Zo moest het wel lukken. En ja hoor, op 23 juli 1164 trok hij de stad binnen. Wat een volk was er op de been, een echte feestdag. Het was zo mooi dat ze de intocht van de drie koningen elk jaar over wilden doen. En dat deden ze.

Oost west thuis best

Er zijn natuurlijk veel meer verhalen overgeleverd. Wat is waar? Wat is verzonnen? Wij weten het niet. Doet het ertoe? Ach, kennelijk zit er wijsheid in die verhalen verborgen die betekenis heeft voor ons. Ze bieden houvast aan wat ons dierbaar is, verklaren wat we niet begrijpen, of geven hoop. In elke tijd vinden we er andere dingen in. Soms kijken we lachend terug (ja, zo dachten ze toen), soms kijken we uit naar meer en mooier. Maar sterren blijven een symbool van licht en hoop, van eeuwigheid en goddelijkheid. En wij hebben er behoefte aan om zo nu en dan een pas op de plaats te maken en te onderzoeken hoe wij zelf in deze wereld staan.

Gerelateerd