Toewijding in tijden van polarisatie

Meestal gebruiken we het begrip ‘verbinding’ voor een zichtbare relatie van de ene mens of groep met de andere. Met ‘toewijding’ gaat het net wat verder en dieper. Afgaand op de betekenis van het woord, is er bij toewijding sprake van een innerlijke betrokkenheid, van trouw en inzet naar de ander toe en voor wat deze als goed ervaart. Dat is wel heel veel tegelijk, maar ik zie vooral betrokkenheid op en trouw aan de ander eruit springen. Daarbij kan het gaan om zorg, maar natuurlijk ook om klimaat en milieu, mensenrechten of kunst. Deze gerichtheid zal niet helemaal zonder eigen belang zijn, maar de ander, de gemeenschap of de zaak waar het om gaat staat voorop. Bij toewijding aan God, nog een stapje verder misschien, kan het ook gaan om de innerlijke zorg voor onszelf.

Hoop

Om me heen zie ik gelukkig veel toegewijde mensen. Samen vormen ze een teken van hoop in een tijd die ook nog steeds erg gepolariseerd is. Waar mensen tegenover elkaar staan, van geen wijken weten en denken dat ze zonder gesprek met de ander hun gelijk wel zullen halen. Zeker, ik weet wel dat er soms iets los gewrikt moet worden voordat er beweging komt. Maar thema’s als de stikstofproblematiek of het slavernijverleden kunnen uiteindelijk niet zonder ontmoeting of gesprek. Als je de ander niet meer in beeld hebt – ook letterlijk – of wilt hebben, is zo’n gesprek onmogelijk en zal er nooit een goede basis ontstaan voor ‘samen verder’.

Rolwisseling

Een van de Bijbelse verhalen die mij hier te binnen schiet, is dat van de tollenaar Zacheüs, die in zijn stad Jericho niet erg geliefd is (Lucas 19). Tegelijk is hij wel nieuwsgierig om Jezus te zien of te ontmoeten. Waarom, dat horen we niet echt. Omdat hij klein is en misschien ook bang voor zijn stadgenoten, die hij financieel uitknijpt, klimt hij in een boom. En ja, net als Jezus daar onderdoor loopt, kijkt hij omhoog. Hij roept Zacheüs en zegt: bij jou wil ik vandaag te gast zijn. Voor een maaltijd of een overnachting. De omstanders vinden dat maar niks: wat moet hij bij deze zondige mens? Maar Zacheüs heeft het appèl wel begrepen en geeft vervolgens de helft van zijn bezittingen aan de armen. Het lijkt op het eerste gezicht vooral een praktische scène, maar bij Zacheüs is er toch sprake van een rolwisseling en een dieper gevoeld, nieuw commitment.

Echte ontmoeting

Veel mensen in onze samenleving ervaren te weinig innerlijke bewogenheid of toewijding van wie aan het roer staan en de koers bepalen. Terecht of onterecht, gewone levens kunnen er door gemaakt of gebroken worden. En dat is iets wat ons allemaal aangaat. Voor een groot deel komt dat doordat we in de zichtbare verbindingen in de samenleving de menselijke schakel ertussen uit halen. Ieder leeft op z’n digitale eilandje, want zo kunnen we elkaar toch bereiken… denken we. Maar wie legt de verbinding tussen deze eilandjes? Wie is er verantwoordelijk, durft nog verantwoordelijkheid te nemen? En een echte ontmoeting ontstaat toch pas als je elkaar (weer) ziet. In de afgelopen weken en maanden was het mooi om te zien dat er tussen de deelnemers aan de oriëntatiecursus in de Geertekerk zoveel nieuwe ontmoetingen en gesprekken plaatsvonden. Een open plek van verbinding, van met elkaar in contact komen; maar ook een plek van toewijding, van een luisterend oor voor wat de ander bezielt en meebrengt aan eigen verhaal. En voor wat je met elkaar deelt. En dat laatste is vaak meer dan je denkt, ook in de grote samenleving.