Sinds gisteren weet ik, ik ben een handicapist
Geschreven door Marileen Reinders
Eigenlijk bedacht ik deze titel al twee weken geleden. Maar diep van binnen weet ik al veel langer dat ik een handicapist ben, al had ik er nog geen woord voor. Word herkent het woord niet, dus ik vergeef mij enigszins dat ook ik het nog niet kende. En ik moet nog wat oefenen met de uitspraak. Het bekt nog niet lekker. Het rolt er nog niet makkelijk uit.
Het is weer een van die wonderlijke ontdekkingstochtjes die mij bij handicapist deed uitkomen. Met een artikel in de NRC over de nieuwe tentoonstelling van Joyce Overheul: Live, Laugh, Leidmotif, die binnenkort opent in het Centraal Museum begon mijn ‘tocht’. Overheul werkt in textiel en zet je aan het denken of confronteert je met denkbeelden over o.a. religie, man/vrouw en vluchtelingen. In een wandkleed voert Eva Adam een appeltje en ziet zij de gangbare Bijbelse interpretatie als victim blaming. Een van haar eerdere tentoonstellingen werd haar werk feministisch handwerk genoemd. Mijn droom is nog altijd dat er ook handicapistische kunst te zien zal zijn. Kunst wellicht die ook de schoonheid van bijzonder gevormde lichamen belicht. Waar het eerste reflex van de mens afschuw is (denk ook aan de Ugly law’s, waarbij mensen met een zichtbare handicap tot 1918 in de VS niet in het openbaar mochten verschijnen of het Nazisme).
Even weer terug naar de tocht
Enfin, terug naar mijn ‘tocht’. Want op dat moment was ik nog niet op de term handicapistische kunst gekomen. Ik zocht eerst eens op validisme. De evenknie van racisme, seksisme etc. Discriminatie van mensen op grond van handicap. Had u al wel eens van validisme gehoord? Het schijnt dat Yvette den Brok de term al in 1988 in Nederland geïntroduceerd heeft. Hmm, wie is die Yvette den Brok? Ze blijkt in 2023 een nieuwe term te hebben geïntroduceerd: Handicapisme om de discriminatie van mensen met een handicap tegen te gaan.
Volgens Brok is een voorwaarde voor handicapisme “om er een eind aan te maken is zelfacceptatie en actie van mensen die zelf geconfronteerd worden met discriminatie hét middel om dit te laten stoppen.” En ““Validisme zal pas stoppen als gehandicapte mensen zichzelf gaan zien als volwaardige mensen.” “Handicapisme is de strijd om gewoon een handicap te mogen hebben en daarmee in alle hoeken, gaten en lagen van de samenleving volledig evenwaardig aan anderen te kunnen meedoen.”
En ja, die handicapist ben ik wel op de vierkante cm, tegen wil en dank. Dit jaar dacht ik het eens goed te regelen en een ontheffing aan te vragen om met de fiets in het alleen voor voetgangers toegankelijke binnenstadsgebied te mogen. Bij de aanvraag stuitte ik erop dat ik alleen de aanvraag in kan dienen door €100,05 te betalen aan de Gemeente Utrecht, ongeacht de uitkomst. Inclusieve gemeente?? Mijn alarmbellen rinkelen. Hoe is dit mogelijk. Ik vraag een ontheffing aan op grond van een handicap en ik moet hiervoor 100 euro betalen? Ik dacht direct, dit gaat niet allen over mij. Ik kan het nog betalen maar het is een behoorlijk bedrag, maar stel je kunt dit niet missen. En is dit wel in overeenstemming met art. 1.? En tja, dan komt het stukje handicapisme weer even in mij boven. Een andere tocht begint: Lisa Westerveld, wethouder, cliëntenraad WMO, ambtenaar en hoofd verkeer, vertegenwoordiger VN verdrag bij de gemeente, College van de rechten van de mens, collega inclusie versnellers etc.etc.
Voel jij je ziek?
Los van die handicapist ben ik en is er gelukkig nog zo veel meer zoals o.a. kunst. Ook in de Geertekerk vind ik daarin inspiratie, bedding, samenzijn, en een welkome zuivere, hogere (?) bron die gelukkig naast de andere harde en weinig compassievolle wereld staat. Ik zie uit naar de cyclus over Etty Hillesum met Marthe de Vries en over Zin van ziekte door Alain Verheij en het studiegroepje rond Hannah Arendt. Al langer vraag ik me af hoe handicap, ziekte, beperking in de Bijbel figureren. Wat is de rol, plek en zienswijze? Wellicht biedt Alain aanknopingspunten. Al voel ik mij niet ziek. Ik vraag het mijn wandelmaatje die blind is van geboorte. We zijn niet bepaald de blinde en de lamme, noch de lamme en de blinde: Voel jij je ziek? Nee, pffff nee, zeg. We barsten in lachen uit. Ik vergeet helemaal te vragen of ze ook een handicapist is, dat komt bij de volgende wandeling.
En wat betreft mijn handicapistische actie met de gemeente Utrecht en meer? De gemeente wil ondertussen voor mij een uitzondering maken en geen kosten in rekening brengen. Vooruitlopend op een nieuw voorstel naar B&W. Want, welke gemeente willen we eigenlijk zijn? Precies (denk ik). Dilemma voor mij… Maar ja, ik heb er nu al zo veel energie (lees ook frustratie, boosheid etc. maar ook een stuk meer inzicht) in gestoken, laat ik er maar gebruik (misbruik) van maken. Stuur van alles aan bewijzen op: vanaf 2002 PGB huishoudelijke hulp, Valys en Regiotaxi pas, ontslagbrief Hoogstraat. Mobiel: We hebben nog eens overlegd. U heeft geen WMO fiets? Nee (ja, sommige gehandicapten fietsen op een gewone fiets). Ik lees dat u een wandelmaatje heeft? Dus u kunt meer dan 100 meter lopen? (Argwaan, argwaan, ik zou de boel eens oplichten, laat mij alsjeblieft fietsen en anderen met mij). U moet een verklaring van een specialist aanleveren dat u niet meer dan 100 meter kunt lopen. Volgende dilemma en hobbel….En op de uitslag van de beoordeling van het College van de Rechten van de Mens wacht ik nog. Daar staat een half jaar voor. Wordt vervolgd.
