31 december 2020

Oudejaarsavond

Geschreven door Marian van Caspel

Een goede vriendin van mij komt uit een domineesgezin. Ze groeide in de jaren vijftig op in Twente. Met een beetje pech zat ze met kerst vijf keer in de kerk en dan ook nog op oudejaarsavond én op nieuwjaarsdag. Het gezin van de dominee moest het goede voorbeeld geven! Ze vertelde me dat op oudejaarsavond de boeren in hun werkkloffie in de kerk zaten. Ze rook het land aan hun kleren. Lekker vond ze dat ruiken. De dag erna zaten de boeren er weer in hun zondagse pak.

Zondagsschool

Wij gingen thuis één keer per zondag naar de kerk. Dat was de gereformeerde kerk. Maar omdat mijn moeder van oorsprong hervormd was en de oecumene hoog in het vaandel had staan, moest ik ná kerktijd nog naar de hervormde zondagsschool. In Nieuwerkerk aan den IJssel, waar ik opgroeide, was de hervormde kerk alleen vertegenwoordigd door de zware tak ervan, de Gereformeerde Bond. En zo zat ik op de zondagsschool van de Gereformeerde Bond. Rond kerst was er een dienst in de sfeervolle Oude Kerk van Nieuwerkerk. Dan kregen we een mooi kinderboek. Ik voelde me daar meer thuis dan in de kale, hoekige nieuwbouwdoos van de gereformeerden.

RGU

Aan het einde van de jaren negentig – ik was net moeder geworden – ontdekte ik in Utrecht de Remonstrantse Kerk. Na jarenlange afwezigheid kwam ik weer in de kerk. De diensten konden me niet lang genoeg duren, zo heerlijk vond ik ze. Het moet rond het jaar 2000 geweest zijn dat er, volgens mij eenmalig, een keer een dienst op oudejaarsavond was. Mooi en stemmig vond ik dat. Ik ging er heen samen met mijn ouders, die op bezoek waren. Om zelf iets van diepgang aan een andere oudejaarsavond te geven heb ik een lied van Bonhoeffer (1906-1945) voorgelezen. Maar ik geloof dat ik de enige van het gezelschap was die het mooi vond, dus het bleef bij die ene keer.

Ouders

Dit jaar vier ik oudjaar met mijn inmiddels oude en dementerende ouders. Mijn vader wordt niet alleen steeds vergeetachtiger, maar ook steeds vromer. Hij denkt elke dag dat het zondag is en zit dan klaar om naar de kerk te gaan. “Papa, wilt u een kopje koffie?”. “Nee straks, als we thuiskomen uit de kerk.” Omdat hij steeds vergeet dat hij al gedankt heeft na het eten, doet hij dat meerdere keren. Het is ontroerend om hem met samengevouwen handen en gesloten ogen diep aandachtig en eindeloos lang te zien bidden terwijl mijn moeder en ik onderwijl de tafel afruimen. Aan mijn ouders is dit mooie lied van Bonhoeffer zeker besteed:

Door goede machten trouw en stil omgeven,
behoed, getroost, zo wonderlijk en klaar,
zo wil ik graag met u, mijn liefsten, leven,
en met u ingaan in het nieuwe jaar.
(Lied 511:1 uit het nieuwe liedboek, vertaling J.W. Schulte Nordholt)

Het laatste couplet van het oorspronkelijke lied gaat zo:

Von guten Mächten wunderbar geborgen,
erwarten wir getrost was kommen mag.
Gott ist bei uns am Abend und am Morgen
und ganz gewiss an jedem neuen Tag.

Gerelateerd