Nivea en de Dode Zee-rollen.
Geschreven door Jan van Aller
Ken je dat, dat je een flard van een gesprek opvangt? In de bus, of zomaar ergens in het voorbijgaan. Fascinerend vind ik dat altijd. Een paar recente voorbeelden:
’Nou, en toen deed hij zo raar tegen me’ –
‘Dus toen heb ik het maar niet gekocht’ –
‘Maar die heeft toch al een vriendin?’ – etc.
Meteen komen er allerlei vragen op: Wie? Wat? Waarom? – Bij van die losse zinnetjes die je zo in het voorbijgaan hoort een heerlijk tijdverdrijf. Maar: pas op voor Nivea….!
Nivea = Niet Invullen Voor Een Ander. Een wezenlijke leidraad als je in gesprek bent met iemand. In ‘gewone’ gesprekken zoals je die hebt met vrienden, familieleden, geliefden. Zeker bij mensen die je goed kent (of: goed denkt te kennen) is het soms lastig om geen Nivea te gebruiken. Maar ook in professionele gesprekken, zoals de huisarts die luistert naar een patiënt, voor een therapeut of psycholoog, is dit een essentiële richtlijn die toch vaak vergeten wordt. Zeker als je erop gespitst bent om iemand te begrijpen en te helpen. Ga maar eens na: wanneer was het voor het laatst, dat je iemand iets belangrijks of lastigs hebt verteld, waarbij de ander jou helemaal liet uitspreken?
Wij horen gedeeltes van zinnen in de bus – en we horen gedeeltes van levensverhalen, maar niet meteen het hele verhaal. Vaak zijn het snippers, soms groot, soms klein. Aan die snippers van levensverhalen moest ik denken toen ik een paar jaar geleden in Assen de fascinerende tentoonstelling over de wereldberoemde Dode Zee-rollen bezocht.
Het verhaal blijft iets magisch hebben: hoe in 1947 een herdersjongen door toeval in een grot bij Qumran (Palestina) waar hij op zoek was naar een verdwaald schaap, potten met oude tekstfragmenten vindt. In totaal werden er honderden fragmenten gevonden, zowel religieuze als seculiere teksten. De meeste uit de periode rond het begin van de jaartelling. Naast een schat aan historische kennis, gaven de teksten die gedeeltes van de Thora en andere Joodse religieuze teksten bevatten, de geleerden ineens een sprong terug van 1000 jaar: tot dan toe waren de oudste manuscripten van het oude testament uit de 11e eeuw nC.
Uiteraard ontbraken soms gedeeltes van zinnen of woorden. Op grond van wat men wist van andere bronnen, werden de ontbrekende teksten ingevuld.
Dat laatste is wat we dus ook vaak doen met de versnipperde verhalen die we van anderen horen. We menen iemand te kennen. Of we hebben haar of zijn verhaal al eerder gehoord, dus we weten wel hoe het gaat. Maar de oude snippers uit een grot brachten me er weer bij, hoe wezenlijk het is niet te snel naar de Nivea te grijpen. De moed en het geduld opbrengen om de leegtes niet te snel voor een ander in te vullen.
En tenslotte: laten we ook wat betreft dat ene grote, oude verhaal over de mensen en de Eeuwige, dat we eigenlijk ook maar in snippers verstaan en begrijpen, niet te snel Nivea erover smeren.
