Marokko, een verrijkende ervaring

Met het invallen van de herfst vertrokken wij voor een reis door Marokko waar we nog nooit geweest waren. Terwijl we toch veel mensen met een Marokkaanse achtergrond kenden hadden we weinig voorstelling van de geschiedenis van Noord Afrika. Met open ogen, soms van verbazing, trokken we drie weken rond en voelden ons in een andere tijd, in een soort Duizend en één Nacht vertelling. Natuurlijk koesteren en restaureren de Marokkanen hun historische plekken en leiden de gidsen je er heen of doorheen. Je krijgt de sprookjesversie te zien. Het ontvangen van toeristen is een verdienmodel. Je realiseert je ook de armoede. Maar het was indrukwekkend. 

De oorspronkelijk, duizenden jaren oude Berber bevolking, de Amazigh hadden al een eigen animistische godsdienst. Maar na het ontstaan van de monotheïstische godsdiensten, die zich ook in Noord Afrika verspreidden, ging een deel van de lokale bevolking over naar het Jodendom of werd Christen. Toen de islam in de 7e eeuw opkwam werd een deel islamitisch. 

De Noord Afrikaanse Joodse bevolking had een wezenlijke bijdrage aan de Zijderoute waardoor handelsnetwerken, steden en havens ontstonden. Zoals overal waren er welvarende Joodse kooplieden en arme doolhof-achtige buurten, de Melleh, waar de arme joodse bevolking leefde. Na 1912 vestigden zich Franse kolonisatoren in de steden en lieten hun spoor van taal, kerken en heiligen achter. 

Zo ontstond de gebruikelijke mix van godsdiensten die elkaar verdroegen en soms verjoegen tot de Tweede Wereldoorlog de machtsverhoudingen omver gooide en de balans verstoorde. 

In 1948 emigreerden de Joodse Marokkanen naar het nieuwe land Israel en bouwden er hun eigen wijken, ze groeide daar uit tot 3 miljoen Israelieten. In Marokko zelf wonen nog maar 4000 Joodse Marokkanen. De verlaten Joodse wijken vervielen door de tand des tijds. 

In 1956 vertrokken de Fransen en werd Marokko een Islamitisch land en kwam het vol vierkante moskeeën met minaretten te staan die mij aan kerktorens deden denken. 

Wij genoten van de kleurrijke en vrolijke muziek van Afrika terwijl we de sporen liepen van al die culturen die hier leefden. Maar het hoogtepunt was voor mij toch de wandeling door de kleine Sahara. We liepen door het goudkleurige zand alsof er nog nooit iemand voor ons gelopen had. 

Nooit ervoer ik zo’n diepe stilte, niet eerder zo’n fysieke ervaring van de eenheid van hemel en aarde. Zo moet het geweest zijn, toen, ooit, Mozes en de Israëlieten 40 jaar door de woestijn trokken, het goddelijke volgend. 

Nu na alle jaren van relatieve rust en vrede waarin ook wij remonstranten ons altijd weer inspannen de ander echt te ontmoeten, te zoeken naar wat ons bindt in plaats van wat ons uit elkaar drijft, laaien de spanningen in de politiek en tussen verschillende religies op tot nieuwe hoogtes met verschrikkelijke gevolgen. Toch geven we niet op in de Geertekerk, we blijven ons inzetten en spreken elkaar moed toe. Alleen samen kunnen we een vreedzame wereld maken. 

Laten wij het kerstfeest vieren met deze gedachte, laten we blijven zoeken naar verbinding en hoe we verschillen kunnen overbruggen zodat na deze donker dagen weer het licht kan gaan schijnen. 

Vrede op aarde en in de mensen een welbehagen.