Het donker tegemoet zwemmen

Terwijl ik dit schrijf laven we ons de laatste dagen aan de zon die we zo lang hebben moeten missen en is Nederland bevangen van de schaatskoorts die ons land altijd in zijn greep krijg bij elk flintertje natuurijs.  

Door het ijs  

Ik vind het altijd spannend om op natuurijs te staan: zal het ons houden? Zakken we er niet door? Het is soms zo lastig de kwaliteit en de sterkte van het ijs te ervaren, zeker ook omdat we het nog maar zo weinig hebben.  

En natuurlijk de vraag: wat te doen als je erdoor zakt en onder het ijs schiet? De grote vuistregel is, dat je niet naar het licht moet toezwemmen, maar juist naar de donkere plekken. Dat zijn de plaatsen waar geen ijs het water afdekt.  

Marjoleine de Vos  

In het prachtige nieuwe boekje dat Marjoleine de Vos onlangs heeft geschreven, ‘En steeds is alles er, over missen en herinneren’, gebruikt zij dit beeld van naar het donker zwemmen. Ze heeft het boekje geschreven naar aanleiding van het verlies van de man waar zij lang mee samenleefde. Ze onderzoekt op haar kenmerkende en zorgvuldige manier wat dat verlies betekent, hoe herinneren voor haar werkt en hoe je de draad van het leven weer kan oppakken. En in dat verband citeert zij de Zweedse dichter Lars Gustafsson:  

En slechts degeen die weet  
Dat er midden in ’t duister een uitweg is,  
Dat wit op zwart duidt… 
En in staat is, tegen zijn instinct, te zwemmen 
Weg van het licht, het donker tegemoet, ziet ’t daglicht weer.  

Naar het donker toe zwemmen  

Deze woorden raken haar en op de een of andere manier is dat voor haar met het terugvinden van het leven verbonden. Of zoals zij dat zelf zegt: ‘ik weet niet goed wat dat betekent. Of het moet betekenen: durf jezelf toe te geven dat het leven wel weer verdergaat ook zonder deze geliefde mens, dat daar waar je het minst naartoe wilt, naar de toekomst, dat in dát duister de uitweg zit.’  Om daaraan toe te voegen: ‘Hier zit iemand die zich met de hand voor de ogen huiverend van dat beeld afwendt.’ 

Het is voor mij een beeld om over na te denken: dat daar waar wij niet naartoe willen, het donker van de toekomst, waarvan we niet weten hoe dat zal zijn, dat dat ons juist het leven weer zal brengen.