Hemelvaartsdag

In het land van mijn Zwitserse vrouw las ik jaren geleden graag de columns van Vincent Schmidt in het weekblad van de vrijzinnige protestanten. De auteur, een enthousiaste, jonge predikant in Genève, kwam vaak met prikkelende ideeën. In een van die columns vroeg hij om aandacht voor Hemelvaartsdag, een dag die destijds nauwelijks belangstelling trok. Ten onrechte, vond deze auteur, want die dag zou volgens hem bij uitstek door vrijzinnigen gevierd moeten worden als het begin van de weg naar geestelijke volwassenheid, en wel omdat op die dag de leerlingen in feite aan hun lot werden overgelaten. Sinds Pasen hadden zij zich als verlatenen gedragen, maar nu was het definitief. Zonder enige hulp van buitenaf moesten zij nu zelf hun weg kiezen en daarvoor de nodige motivatie vinden met als enige drijfveer het verlangen naar een nieuwe bron van inspiratie. Daarover bestaat een mooi Taizé-lied:

Crisiservaring

Hierin gaat het om in spirituele zin vertrouwen te hebben op een diep gevoeld innerlijk verlangen. Maar dat vereist enerzijds openheid en ruimte van geest om een openbaring als die van Pinksteren te kunnen ontvangen, anderzijds vereist het de kracht om op eigen benen te staan, zodat daarvoor verantwoordelijkheid genomen kan worden. Al eerder hadden de leerlingen zo’n crisismoment doorgemaakt, en wel op (stille) zaterdag tussen de kruisdood van Jezus op de dag ervoor en zijn verrijzenis op de dag erna. Maar het was een vrouw, Maria Magdalena, die dat laatste ontdekte en geloofde terwijl de mannen daar kennelijk nog niet klaar voor waren, Op Hemelvaartsdag stonden zij opnieuw voor een traumatische crisiservaring; en die was volgens Vincent Schmidt voor hen nodig om te leren op eigen benen te staan; dat wil zeggen om geestelijk volwassen te worden.

Niet opgeven

De gebeurtenissen na Pasen onderstrepen mijns inziens het belang van het bewust doorleven van periodes van crisis en/of rouw. Alleen het bewust verwerken van traumatisch beleefde ervaringen en daarvan afscheid nemen kan de nodige ruimte scheppen voor het zien van nieuwe mogelijkheden en het aandurven van nieuwe ervaringen. Je zou zulke crisisperiodes kunnen zien als potentiële leer- of groeimomenten van de mens in zijn diepste wezen, zijn ziel. In die gedachtelijn kan de betekenis van de donkere periode tussen Hemelvaartsdag en Pinksteren als een transitie naar geestelijke volwassenheid opgevat worden; met daarin het niet te beredeneren besef dat ook in de donkerste tijden een hoop ondanks alles vanuit een toekomstgericht verlangen uiteindelijk de ultieme motivatie is om niet op te geven. ‘Solo la sed nos alumbra’.

Bij uitstek iets voor vrijzinnigen, vond Vincent Schmidt.