Helemaal wous van blauw

Kijken naar…..

Ja zeg, dat kan ik ook! Hoe vaak heb jij dat verontwaardigd geroepen of gedacht in een museum? Ik best vaak. Zeker als je daar wijs staat te doen voor dat zwarte vierkant van Kazimir Malevich, of een werkje van Barnett Newman (die in ieder geval meer kleuren gebruikt). Ik heb het echt geprobeerd om er iets in te zien, iets te voelen, het tot mij door te laten dringen. Het is niet gelukt. En ik ben niet de enige als ik sommige reacties zie. Toch brengen deze werken dus iets teweeg. Mensen denken erover na, bepalen hun positie. Ook over dit zwarte vierkant vond ik een mooie bespiegeling die mij interesseerde: Kijken naar niks. Volgende keer kijk ik naar iets (met dit in het achterhoofd).

Ins Blaue hinein

En weet je wat nu zo gek is, dat brengt mij vanzelf bij Yves Klein, de enige kunstenaar naar wiens werk ik urenlang kan kijken. En hoe gek is dat? Heel gek, want het zijn gewoon effen blauw geschilderde doeken of voorwerpen, niets meer en niets minder. Ik word automatisch naar specifiek deze kleur blauw getrokken, een totaalervaring. Ik heb, écht waar, tijden staan kijken naar een effen blauw doek, totdat het net leek of ik wegviel in de diepte. Eigenlijk een onprettige ervaring, waar ik mijzelf uit los moest maken. Misschien ken je het wel. Hetzelfde gebeurt soms ook vlak voor je in slaap valt. Telkens als ik dit blauw tegenkom gebeurt mij hetzelfde, pure magie. Ik voel mij compleet, ga op in dit blauwe niets alsof het alles omvat.

Nou, nou, zal je zeggen. Kan het een tandje minder? Maar het gekke is dat Yves Klein zelf ook zo’n soortgelijke ervaring heeft gehad. Hij lag op het strand naar de lucht te kijken. Hij genoot van het oneindige blauw. Vogels die dit perfecte beeld verstoorden irriteerden hem waanzinnig. Hij heeft het uitspansel als het ware omarmd en op de achterkant zijn naam geschreven. Een symbolische geste, door de hemel te signeren had hij zich de wereld toegeëigend. Het eindeloze blauw van de lucht beschouwde hij sindsdien als zijn eerste ‘monochroom’, een kunstwerk in één kleur.

De blauwe revolutie in mijn kledingkast

Over Yves Klein, over zijn ideeën en vooral ook over zijn bijzondere blauw dat hij patenteerde als International Klein Blue valt nog veel te vertellen. Hij zelf vond deze kleur ook zo bijzonder dat hij hem over de hele wereld wilde verspreiden, de blauwe revolutie. Ik ervaar intuïtief iets van wat hij mensen wilde laten ervaren: leegte, tijdloosheid, geen begin en geen eind, alleen bewuste waarneming en (evt. hoorbare stilte) waardoor er ruimte ontstaat.

Kennelijk is deze ervaring telkens zo intens dat ik altijd onbewust op zoek ben naar deze kleur. Ik wil hem vangen, maar kan het niet. Misschien is het daarom dat ik een voorliefde heb voor blauwe kleding en glaswerk in een tint die lijkt op IKB. Telkens laat ik mij verleiden, tegen beter weten in, ik kan mijzelf niet helpen. Ik blijf zoeken. Waarschijnlijk is het zinvoller (en goedkoper) om een meditatief moment in te lassen en zo dezelfde gevoelens toe te laten, maar dát doe ik dan weer niet.