De kleine wereld en de grote wereld

De kleine wereld dat is je eigen familie, je omgeving, de plaats waar je woont, de kerk waar je bij hoort, je vrienden. Maar ook ziekte om je heen, het overlijden van vrienden of familie. Die kleine wereld met kleine vreugdes, soms ook groot verdriet. Wie zal het zeggen? Toch, je hebt er enigszins greep op, je weet ongeveer wat je kunt verwachten en wat niet. Je kunt jezelf daarbij geven in liefde, iets voor anderen betekenen, handelen als dat nodig is en betrokken zijn bij elkaar. Het leed kun je delen, samen in de rouw zijn. De kleine wereld is van tijd tot tijd boos, maar het is nog steeds een kleine boosheid. Het is broos, doch ook sterk. Je kunt je daarin thuis voelen of niet. De essentie waar het om gaat wordt meestal op gegeven moment wel duidelijk: je kunt nog een zekere keuze maken en in zekere zin verantwoordelijkheid voor die keuzes voelen. 

God is liefde

God is liefde wordt gezegd. Je kunt dat zo ervaren in contact met anderen, met jezelf en voor velen vooral met de natuur, dieren en planten. Een barmhartige God die aanwezig lijkt in alles en die om ons geeft. Er is zoveel moois en goeds te beleven. 

Maar dan de grote wereld. Het is net of de mensheid niet meer beseft dat ze daar ook liefde voor moeten voelen. Dat ze zorgvuldig moeten zijn, niet verspillen: geen water, geen lucht, geen energie, geen grondstoffen. De schepping is er niet alleen voor hen. De schepping is er voor ons allemaal. 

En wat maakt de mens ervan hier en nu in 2024? Een grote puinhoop. Ze luisteren niet meer naar elkaar. Ze begrijpen elkaar in het geheel niet, willen dat ook niet. Totaal onbegrijpelijk wordt die grote wereld. Twee grote oorlogen en en geen enkel zicht op een beeindiging. Niemand die meer kan onderhandelen, niemand die meer wil praten met elkaar. Wreedheid, agressie, bommen en raketten gooien, nog meer en nog heviger. Uitroeien die tegenstander, want wij hebben gelijk en alleen wij zijn getraumatiseerd door het verleden en bang om ons land te verliezen. Welk standpunt moeten wij dan innemen vanuit onze kleine wereld? 

‘ De angst voor de vrijheid’, was de titel van een boek dat Erich Fromm ooit heeft geschreven (1941). Mensen willen sterke leiders, die de verantwoordelijkheid voor deze chaos van hun overnemen. Dat is in het verleden ook gebeurd. 

Uitputting van de aarde

Is de menselijke geschiedenis aan het veranderen? Is de uitputtting van de aarde nabij? Vroeger leken de kleine wereld en de grote wereld elkaar soms nog te raken. Nu lijkt de kloof bijna onoverbrugbaar. Wat moeten wij er nog mee, wij mensen uit die kleine wereld? Velen duiken meer en meer weg voor die grote buitenwereld, waar je geen vat op hebt. We hebben geen zin meer om naar het journaal te kijken, het wereldnieuws te volgen. Er verandert toch niets. Waarom zouden we ons nog betrokken voelen? 

Grote acties zoals giro 555 om geld in te zamelen deze week voor alle slachtoffers in het Midden Oosten. Voor alle mensen? Welke mensen dan? Verdienen ze het dan allemaal? Hebben ze zelf geen oorlog gewild, over zich afgeroepen door de grote leiders en voorbeelden te volgen en te steunen? Wat moeten we nog met zo’n grote geldactie, als we niet weten wat er mee gebeurt? Waar zijn de tijden, toen we nog solidair leken met die grote wereld, waar is de verbinding? 

Geen plaats meer voor de liefde

We weten het niet meer. God is liefde zeggen ze. Hoe moeilijk is het voor ons als gewone kleine mensen om te begrijpen wat die liefde inhoudt. Het zicht daarop zijn we kwijt geraakt onderweg. Alles lijkt ambivalent. Voor wie moet je kiezen en voor wat? Is deze wereld één grote illusie? Diffuus en volstrekt onvoorspelbaar? In de grote wereld is geen plaats meer voor die liefde. Wat kunnen we er nog aan doen vanuit onze kleine binnenwereld? Is er nog hoop op iets beters? Mededogen met deze mens in de grote buitenwereld en bidden om de goede krachten misschien?