Bijbels nepnieuws

Verspreiding van nepnieuws en complottheorieën heeft, o.a. door de sociale media, ongekende afmetingen aangenomen. Maar nieuw is het niet. Als politiek wapen is het zo oud als de wereld. De verontwaardiging daarover is groot. Zelfs de paus heeft de verspreiders ervan met ongehoorde krachttermen uitgefoeterd en journalisten aangespoord om een betrouwbare bril op te zetten. Goede kranten doen dat. Ze respecteren de journalistieke traditie om feiten en opinies zo goed mogelijk gescheiden te houden. Kiezen wat je wel of niet publiceert is al moeilijk genoeg. Volkomen objectiviteit bestaat niet. Zelfs feiten worden volgens Kant altijd gekleurd door de bril die wij op hebben. Journalisten kunnen misschien nog wel proberen een zo objectief mogelijke bril op te zetten, politici zien de werkelijkheid haast per definitie gekleurd. En zelfs bijbelschrijvers en bijbelvertalers persen bijbelteksten vaak door de molen van hun dogmatische vooroordelen.

Evangelisten lieten soms denkbeeldige profeten optreden (“zoals de profeet gezegd had”) om woorden of daden van Jezus te legitimeren. Waar Micha (5:1) had staan dat uit Betlehem, hoewel het kleinste van Juda’s gouwen, een leider zou voortkomen, vond Mattheus (2:6) dat vanwege ongepast en maakt ervan dat volgens de profeet Betlehem zeker niet de minste was onder de gouwen van Juda. En de Statenvertalers vervingen het aloude ‘vrede voor mensen van goede wil’ door ‘vrede voor mensen van het (Gods) welbehagen’. Want door een calvinistische bril zie je immers nergens mensen van goede wil. Zo zetten ook politici de waarheid gemakkelijk naar hun hand. Politieke partijen nemen de werkelijkheid, niet eens altijd even bewust, gekleurd waar op basis van hun uitgangspunten. Want in politieke debatten wordt altijd geprobeerd om het eigen beeld van de werkelijkheid door de meerderheid geaccepteerd te krijgen. Als het om feiten gaat (b.v. inzake klimaat of pandemie), lijkt het daarom nog het beste om je door wetenschappers te laten leiden. Ook al hebben zelfs zij de waarheid niet in pacht en moeten ze wel eens op hun schreden terugkeren. Maar zij zijn daar, als het goed is, meestal wel toe bereid.