Bidden is een ladder worden

Een paar jaar geleden nam ik vlaggetjes mee uit Nepal. Een lange lijn met blauwe, rode, gele en groene lapjes met opdruk. Het zijn gebedsvlaggetjes. Je hangt ze op op een plaats die je belangrijk vindt of die heilig is. En het idee is dat de wind de gebeden meeneemt. Ik vind dat een prachtig iets: de wind die er voor zorgt dat er gebeden wordt. Bij mij hangen ze al een tijdje in de voortuin. Ze zijn inmiddels helemaal verkleurd en uitgerafeld, zo hard is er gebeden door de wind!
Ik vind het mooi dat je kunt bidden door iets op te hangen, dat is fijn als je niet goed uit je woorden kunt komen of als je geen woorden hebt. Mooi is het ook dat het gebed gewoon door gaat, ook als je doorgelopen bent nadat je de vlaggetjes hebt opgehangen. En ’s nachts ook als je slaapt.

Een zoemende deken van gebeden ligt over de aardbol

Er wordt sowieso veel meer gebeden dan ik me ooit realiseer: in kloosters en tempels wereldwijd, op heilige plekken, in kerken en moskeeën en synagoges, en alleen in stilte onderweg of te midden van de drukte van de stad. En misschien bidden de buren ook wel?
De mooiste en innigste gedachten en de meest fervente idealen, de roep uit wanhoop en machteloosheid en het verlangen naar vrede en genezing liggen als het ware als een zacht zoemende deken om de aardbol heen. Dat kan niet anders.
Ik heb helaas geen zintuig dat dit kan oppikken – alleen in mijn denken kan ik dit bedenken. Eigenlijk is het een groot wonder: dat mensen dit kunnen en dat ze dit doen. De cynicus zal zeggen: wat een onzin, wat maakt het nou uit, je ziet overal ellende, het helpt niks. De positieveling zal zeggen: je kunt ook niet aantonen wat er allemaal niet gebeurd is omdat er alsmaar gebeden wordt.

Bidden is verbinding zoeken

De joodse godsdienstfilosoof Abraham Joshua Heschel heeft een diep, waar boek geschreven over het gebed, dat in het Nederlands heet: ‘In het licht van Zijn Aangezicht’ (Bijleveld, Utrecht). Daar uit dit citaat:

“Bidden is reiken naar het uiterste. Als we God uit het oog verliezen, zijn we als de afgebroken sporten van een kapotte ladder. Bidden is een ladder worden, waarlangs gedachten kunnen opklimmen naar God om zich te voegen in de ongeziene stroom die overal in de wereld naar hem opstijgt. We stappen, als we bidden, niet uit de wereld; we zien de wereld alleen in een ander perspectief. We ontdekken dat we niet de as zijn van het wiel, maar de spaken. In het gebed verschuift het zwaartepunt van ons leven van zelf-bewustzijn naar zelfovergave. (…) Gebed tilt ons uit de beperktheid van het eigenbelang en stelt ons in staat de wereld te zien in de spiegel van het heilige. Want als we ons ego een ogenblik de rug toe keren, kunnen we de situatie zien vanuit het gezichtspunt van God” (pag. 16-17)

Bidden, met of zonder woorden, verbindt je met God én met de wereld in een constante onzichtbare stroom van liefde, zorg en betrokkenheid, die in kaarsjes, wierook, vlaggetjes, woorden, gedachten, zuchten en intuïties de wereld rondgaat. En datgene wat je alleen eerst in stilte uitspreekt krijgt ‘momentum’. Misschien niet meteen zichtbaar, maar het kan niet anders dan dat mensen in beweging komen om iets (hoe klein ook) anders te gaan doen, waardoor jouw wereld een beetje heler wordt, en misschien kan dat weer iets voor de wereld in gang zetten. Het werkt subtiel, maar het heeft zeker kracht.

Gebed vanuit een leven vol uitersten

Tenslotte een roerend gedichtje van Henriëtte Roland Holst. Dit gedichtje is des opmerkelijker als je beseft dat Roland Holst, naast schrijfster en dichteres, ook fervent socialiste/marxiste was, die onvermoeibaar streed voor de rechten van arbeiders, jongeren en vrouwen. Steenrijk was ze én ze stond op de barricades. Een bijzondere vrouw die uitersten met elkaar verbond in haar zeer actieve leven.

GEDENK MIJ

Gedenk mij in uw gebeden!
Gebeden hebben kracht:
Zij komen als stralen gegleden door onze nacht.

Gebeden zijn gedachten
Gedrenkt met innigheid
Gevormd in zuivere zachte Ootmoedigheid.

Hun mild-bewogen vrede
Geneest de eenzame pijn,-
Gedenk mij in uw gebeden,
opdat ik geheeld moge zijn.

Er valt nog veel meer over bidden te zeggen. Heschel heeft er niet voor niks een heel boek voor nodig. Het is mooi om het daar eens over te hebben met elkaar.
Bidden is zo gek nog niet.