Hoop

De woorden Geloof, Hoop en Liefde kennen we allemaal. Een woordencombinatie die diep gaat, maar ook versleten is. Cliché woorden in een toeristenwinkeltje te koop op een sieraad of tegel. Ik ben protestants opgevoed, maar heb in het geloof mijn eigen weg gezocht. De woorden geloof, hoop en liefde hebben mij onbewust geleid op mijn zoektocht. Ik vond een vrijzinniger hoek waar ik meer “out of the box” kon denken en waar mij niet werd voorgeschreven hoe te leven.

Afrika, continent met vele gezichten

Toen ik al wat meer geschilderd had, schilderde ik een tijdje mijn indrukken uit Afrika. Ik was er geweest en ik heb ook de kinderen kort ontmoet die ik in een video had gezien waarbij iemand vertelde over hun dagelijks leven. De video inspireerde mij tot een serie schilderijen. Ik kreeg daar hoop in de mensheid, in de inborst van de mens, toen ik zag hoe kinderen weten te overleven na het gemis van hun vermoedelijk aan AIDS gestorven ouders. Zij hebben hoop en dromen over een betere toekomst. Ik schilderde ook dieren en natuur die ik in Afrika van dichtbij meemaakte. Thuis gekomen, wilde ik na een serie over Afrika de link met mijn dagelijks leven weer leggen. In dit koude landje is Afrika één van die landen, waar we over kunnen praten en fantaseren en waarover in de politiek gepraat wordt, maar het is toch een soort van “ver weg verhaal”. Maar hoever weg eigenlijk?

Hoop doet leven

In mijn eigen dorp is ook opvang geregeld voor mensen uit Afrika, maar ook uit vele andere landen. De kranten staan bol van de meningen, verslagen en reportages over vluchtelingen. Als ik over het thema levensloop nadenk, vind ik dat mijn drie schilderijen over vluchtelingen ook in die context passen. Want, je leven zal maar zo lopen, dat het in je eigen land zó onveilig is, dat je er voor wil vluchten. Moét vluchten, wil je overleven en wil je een enigszins zinvol bestaan hebben. Onze eigen wereldoorlog is al weer een tijd geleden. Mijn ouders hebben die oorlog mee gemaakt, ik niet. Maar ook nu zijn er nog talloze oorlogen die mensen opjagen en de gemoederen opzwepen. Ook wanneer de mensen op de vlucht slaan. Op afstand zijn dat massa’s. Massa’s mensen met een andere cultuur en achtergrond, soms met opvallende uiterlijke verschillen met de mensen in de landen waar ze uiteindelijk terecht komen. Op zoek naar veiligheid, vol hoop op een beter leven, acceptatie en een plekje ook voor hen. Niet vrijwillig vertrokken. Maar gedreven door hoop. Zo dacht ik dat toen ik dit schilderij maakte.

Waarom kwam ik bij dit onderwerp? Op een dag had ik een expositie in een kleine galerie. Het was meen ik in 2010 en de expositie heette Gedreven. Op een dag dat ik zelf aanwezig was op de expositie kwam een kennis van mij opeens binnen. Zij is vrijwilligster bij vluchtelingenwerk en had één van de vrouwen, die ze door dit werk had leren kennen op straat zien lopen. De vrouw – een vluchtelinge – liep bijna letterlijk “met haar ziel onder de arm” die dag. Mijn kennis besloot haar wat afleiding te geven en omdat mijn expositie over Afrika ging besloot ze dat dit wel eens een goede keuze zou zijn.

Ik was dus in de galerie en plotseling kwamen deze twee vrouwen binnen. Ik was verrast vanwege de kennis, maar onmiddellijk daarna al snel getroffen door deze mooie bescheiden vrouw die ze had meegebracht. De vrouw was verrast door de expositie en al snel bleek ze getroffen en ontroerd door mijn Afrikaanse werk. En haar ontroering raakte mij weer. Het betekent dat mijn werk tot iemand spreekt. En dat wil ik graag bereiken. Wij raakten aan de praat en wisselden emoties en gedachten uit. Graag wilde ik iets doen met mijn gevoel van dat moment, nadat ik wat van het verhaal van de vrouw had gehoord. Of ik haar mocht schilderen. Ja, dat wilde ze graag. We wisselden gegevens uit en we spraken later af.

Een portret met een levensverhaal

Eigenlijk wist ik weinig van de vrouw en ik vroeg haar of ze iets mee wilde nemen van haar thuisland, Angola. Iets wat ze nog over had van haar geboorteland. Ze vroeg of zij haar kinderen mee mocht nemen. Zo hebben ze later voor mij geposeerd. Misschien had zij gehoopt, dat ik een mooi portret van haar zou schilderen. Misschien had ze niet verwacht dat ik zo getrokken was door haar status, het vluchtelinge zijn. Eén mens, één vrouw, met twee kinderen. Even voor mij uitgelicht boven de massa mensen uit het nieuws. Mensen met een levensverhaal. Mensen met een trauma. De ontvangende ‘veilige’ landen kennen al die trauma’s niet. Vaak zijn trauma’s veel te pijnlijk om erover te spreken. Maar ik weet, dat deze vrouw iets vreselijks heeft meemaakt en dat zij haar kinderen uit haar geboorteland moest losrukken.

Ik denk al die mensen gaan niet zo maar weg. Ieder met een eigen verlies, ieder met een eigen kostbare herinnering. Kinderen nog mee, verloren, of zoekgeraakt. Maar al die mensen hebben hoop, anders ga je niet zo maar weg. Daar ben ik van overtuigd. Ik had de vrouw beloofd dat zij een percentage van de opbrengst van het schilderij zou krijgen. Helaas heb ik haar tot nog toe, valse hoop gegeven, want het schilderij heb ik nog steeds. Tja.. wie hangt zo’n heftig verhaal aan zijn muur? Ik weet alleen dat ik er door geraakt was en wilde schilderen over het thema. Al die mensen, die nu
nog, huis en haard verlaten in de hoop op een beter en veiliger en ‘langer’ leven.

Het schilderij ‘Hoop’ is de eerste van drie schilderijen over “vluchtelingen uit Angola”. Te zien in de expositie “Levensloop” tot en met 31 oktober. Op 2 oktober 18.45 uur geef ik een lezing over mijn werk dat daar hangt en ga ik met bezoekers in gesprek over hun reacties op mijn werk.