High Tea: Niets is wat het lijkt

In beeldende kunst is niets wat het lijkt. Kijk maar: je ziet niet wat je ziet. Maar van de politiek en van de moraal wordt juist ondubbelzinnigheid verlangd. Hoe kan kunst dan politiek of moreel zijn? Deze vragen stelt filosoof en kunstcriticus Maarten Doorman in zijn nieuwe en verrassende boek De navel van Daphne.

Navelstaren of engagement?

Hieronder wat citaten. Hierover filosoferen kan meteen, écht van gedachten wisselen doen we uiteraard bij de thee.

• Pierre Bourdieu: “Hoe groter het publiek, hoe gladder en gepolijster de inhoud.”
• Maarten Doorman: “Want de beeldende kunsten worden nog altijd omsloten door de horizon van wat ik elders de romantische orde heb genoemd. . Hoezeer kunstenaars zich er in de afgelopen twee eeuwen ook tegen hebben verzet, steeds gaat het in de kunsten impliciet nog om vormen van expressie, om verbeeldingskracht, om het overschrijden van grenzen, om de kunstenaar; opvattingen die door de romantici zijn bedacht en rond 1800 plotseling snel post begonnen te vatten. Niet alleen de maatschappelijke autonomie van de kunstenaar stamt uit de tijd van de romantiek, ook de autonomie van de kunst zelf.”
• Maarten Doorman: “In de openingszaal van de Biënnale Venetië 2015 van het Italiaanse Paviljoen suggereerde een metershoge muur van oude koffers en bagage, Il Muro Occidentale o del Painto (1993) van Fabio Mauri (1926-2009), een verband tussen holocaust, grootschalige conflicten en, in een veranderende wereld inmiddels de vluchtelingenproblematiek van nu. (…) Maar de niet-zichtbare muur, de muur die de vluchtelingen en immigranten buiten Venetië hield, zodat de talloze kunstliefhebbers op hun gemak van hun cappucino en van hun maatschappelijke betrokkenheid konden genieten, die muur kreeg van de kunstenaars opnieuw weinig aandacht.”
• Huiswerk Vraag van Heine Siebrand: Moet de kunstenaar (en de dominee) altijd en zoveel mogelijk proberen aan de markt en aan de overheid te ontvluchten?

Afbeelding: Leda en de zwaan, Carola Friedman voor Venetië Biënnale 2015