Jozef, Maria en het hedendaagse gezin

Op 22 november organiseert de Geertekerk een miniseminar over het gezin: hoe heeft je familieachtergrond je gestempeld en hoe geef je je eigen (samen)leven vorm? Psycholoog en publicist Vincent Duindam is een van de sprekers. Hoe ziet hij het moderne gezin?

Een tijdje terug was ik in Utrecht aanwezig bij een toneelstuk en aansluitend debat over tienermoeders. “Meisjesstad” was de titel. In het panel zaten verschillende sprekers die allemaal gevraagd waren om te laten zien, dat het standaardgezin (man, vrouw, gehuwd kinderen) allang niet meer de enige optie is. Er was een redactielid van Opzij, dat een boek had geschreven over vrouwen die vrijwillig kinderloos blijven, er werd gesproken over succesvol tienermoederschap, en over grote familienetwerken die moeders en kinderen kunnen ondersteunen en opvangen. Iemand sprak over als lesbisch stel een kind opvoeden. En ik was uitgenodigd om te laten zien dat “zorgende vaders” ook nog steeds ‘uitzonderingen’ zijn –die de gangbare patronen uitdagen. Bij de voorbereiding van het debat, en ook op de middag zelf heb ik het ook over stiefgezinnen gehad, moderne samengestelde gezinnen, omdat die evengoed een variatie vormen op het standaardgezin –en dat ook op een bepaalde manier ter discussie stellen.

Tijdens het toneelstuk “Meisjesstad” kwam Sint Jozef, de man van Maria, ter sprake. Hij voedde een kind op dat niet ‘van hem’ was, namelijk Jezus. Ook dat doet denken aan een stiefgezin, waarin je met kinderen omgaat, en misschien wel mede-opvoedt, die niet ‘van jou’ zijn. Dat kan ingewikkeld zijn, en veel van je vragen.

Zo kun je op verschillende manieren naar stiefgezinnen kijken. Aanvankelijk was de opinie hierover toch vaak dat het een uit nood geboren oplossing was, ‘second best’. Een tweede manier is dus, zoals we hierboven zagen, om te zien dat het één van de vele hedendaagse variaties van samenleven is –die daardoor het meer gangbare ter discussie stelt.

Er is nog een derde visie. Hoe je ook samenleeft, of samenwoont, soms lijken andere stellen, andere ouders het allemaal veel beter te doen, bijna perfect te zijn. Maar dat lijkt alleen maar zo: iedereen heeft eigen kwetsbaarheden en sterke kanten. Iedereen heeft liefde gegeven, en ook vergissingen begaan. We zijn mensen. Daarom mag je altijd je eigen situatie, hoe die ook is, als bruikbaar vertrekpunt voor je spirituele ontwikkeling nemen. Wacht niet op ideale omstandigheden, want die komen nooit. Begin. En de omstandigheden die je nodig hebt zullen naar jou toekomen.

Wat kunnen eerste stappen op zo’n pad zijn? Ouders, dus ook stiefouders, kunnen hun kinderen enorm helpen door de volgende aanpak te vermijden: “Ik deed dit voor jou, doe jij nu daarom dit voor mij”. Moedig ze liever aan hun eigen ster te volgen. Er is een oude legende in India waarin God ons maar één woord influistert voor we ter wereld komen: “Geef”. Geef belangeloos: je tijd, je aandacht, je talenten, je (materiële) middelen.

Deze en andere columns van Vincent Duindam zijn hier terug te vinden.