Van sprakeloos naar uitspreken – een leerweg

Het besef dat door menselijk toedoen de natuur wordt aangetast ontstond ruim 50 jaar geleden op de lagere school tijdens het maken van een werkstuk over de industrialisatie. Mijn studie biologie en alles wat ik leerde in de jaren erna verdiepten dit bewustzijn. Tegelijkertijd groeide – mede door mijn scholing in het gedachtegoed van Jung – het inzicht, dat wij zelf natuur zijn, niet meer, niet minder. Een in mijn ogen logische gevolgtrekking was dan ook, dat ik bij de keuzes die ik maak consequenties voor het milieu zwaar laat meewegen. Anderen op hun keuzes bevragen deed ik echter nooit. Dat voelde ongepast, kritische vragen stellen over consumptiepatronen die door de meeste mensen als normaal worden beschouwd.

Onder druk

Een jaar of twee geleden kon ik het echter niet meer voor me houden. Ik wist dat ik daarmee ‘gevaar’ liep, ongeduldig als ik ben. Zodra iemand tegenover mij keuzes goedpraat of de ernst van de situatie bagatelliseert, zit ik klem. Innerlijk spuw ik dan vuur, wat ik uiterlijk niet kan verbergen. Zo kon ik niet begrijpen dat dierbare studievrienden vanuit hun liefde voor de natuur regelmatig vliegreizen naar verre oorden bleven maken. Je houdt van de natuur en dus help je haar om zeep met je CO2 uitstoot?? Het aankaarten van dit onderwerp werd me niet in dank afgenomen. Vriendschappen van lange duur kwamen onder druk te staan. Ook op mijn werk kon ik mijn mond niet meer houden. Dat dat effect had op ieders spontaniteit laat zich raden. Twijfels had ik niet, wel een groot gevoel van onvermogen (het werkt natuurlijk niet om boos te worden) en alleen staan.

Dat laatste schuurde met mijn innerlijk weten dat ik deel uitmaak van het grote geheel, waarin natuur en het religieuze in mijn beleving naadloos in elkaar overlopen. Daar kun je niet uitvallen, niet buiten komen staan. Dat ik dat wel zo voelde, was een signaal om een stap terug te doen. Ik had te aanvaarden hoe nietig ik ben en wat ik nog te leren heb, moest bouwen aan mijn vertrouwen, richtte me op wat ik wèl kon en met wie en nam hier en daar afstand, zodat er ruimte kon komen voor nieuwe gebeurtenissen en ontmoetingen.

GreenPeace

Een gebeurtenis, die mij erg heeft geholpen, was dat ik door toeval met iemand in contact kwam, door wie ik een speciale dag heb meegemaakt in de Amsterdamse loods die als thuisbasis van GreenPeace dient. Die dag was goud waard. Bevlogen mensen ontmoeten, die zich met kennis, een structurele aanpak, volharding, samenwerking en tactiek inzetten voor de bescherming van de natuur. Het luchtte me op om echt te voelen dat zij de betrokkenheid van hun leden bundelen en hun acties zorgvuldig opbouwen. Dat wist ik eerder niet.

Dit was een van de ervaringen die me hielpen om de moeizaamheid in mijn vriendschappelijke en collegiale relaties uit te houden. Inmiddels is er tijd verstreken en zijn sommige scherpe kantjes eraf. Ik kan nu meer open gesprekken voeren. De vriendschappen zijn er oprechter op geworden en de positie in mijn werk is onaangetast. En mijn geduld? Kleine stapjes vooruit.