Beelden van genade

Een jonge vrouw, kwetsbaar, ineengedoken, wordt stevig bij de arm gepakt door een ruwe kerel, een slagwapen in zijn andere hand. Rondom hen elf mannen met dreigende gezichten. In het midden een vriendelijke man zonder wapenrusting. In een beschermende houding staat hij naast de jonge vrouw. Hij wijst naar haar en spreekt.

Schilderij

Dit zie ik op een groot schilderij in de tentoonstelling Luther in het Museum Catharijneconvent. Het schilderij treft mij door de compositie, de kleuren en de expressie in de gezichten. Wat gebeurt hier? Welk verhaal wordt hier verteld? We zien de Schriftgeleerden en de Farizeeën die een op overspel betrapte vrouw bij Jezus brengen met de vraag of ze gestenigd moet worden, zoals de wet van Mozes voorschrijft. Bovenaan het schilderij staat in oud-Duits het antwoord: ‘Wie van jullie zonder zonden is, werpe de eerste een steen’ (Joh. 8).

Genade

Het doek is geschilderd door Lucas Cranach de Oudere (1472-1553), een goede vriend van Luther. Luther gebruikte de boekdrukkunst en de beeldende kunst om zijn ideeën over te brengen. Zijn boodschap is ‘genade’. Het verhaal van Jezus en de overspelige vrouw legt uit dat mensen ondanks hun fouten geliefd zijn door God. Genade staat boven de wet. De hemel kan niet meer verdiend worden met goede werken, het sacrament van de biecht wordt niet meer erkend. De redding en de hemel zijn een geschenk van Christus; dat is genade.

#MeToo

Steniging van een overspelige vrouw, een verhaal uit oude tijden? Er zijn nog steeds plaatsen op aarde waar dit gebeurt. Helaas. En hoe ver ging het overspel, een blik, een glimlach? Wat was het probleem, de aantasting van de eer van de familie, van de gemeenschap? Nooit gehoord van mannen, die vanwege overspel gestenigd werden. De schuldvraag lag bij de vrouw. Vrouwen en mannen door de eeuwen heen…… Een blijvend spanningsveld. Nu is er #MeToo, een beweging van boze vrouwen, die mannen ervan beschuldigen dat zij hen seksueel beschadigen, lichamelijk en emotioneel. Zullen er andere tijden op aarde aanbreken?