Dolgedraaide engelen

Voor mijn vader waren natuurwetenschap en religiositeit geen elkaar uitsluitende zienswijzen. Als fysicus, werkzaam op het gebied van beeldversterking, was hij thuis in de wereld van de kleinste deeltjes waaruit materie is opgebouwd. En tegelijk was hij betrokken bij de geloofsgemeenschap. Misschien wel juist
door die fascinatie voor wetenschap had hij er ook oog voor dat die taal van de wetenschap niet de enige is waarmee je de werkelijkheid kunt beschrijven en duiden. Dat er daarnaast ook de taal van het geloof is, die in metaforen, gelijkenissen en diepzinnige verhalen ons helpt om het leven te doorgronden en beter te verstaan.

Tingelding

Voor ons als kinderen kwam die dubbele belangstelling rond de kerstdagen misschien wel het duidelijkst aan het licht. Wij vierden uitgebreid Kerst, met alle verhalen, liederen en versieringen die daarbij horen. Een van de meest betoverende dingen vonden wij als kinderen de engelen die gingen vliegen als je kaarsjes eronder brandde. Wie kent ze niet? Er zitten ook belletjes aan het apparaat en als de engelen vredig hun rondjes draaien hoor je lieflijke klokjes klingelen. Vrede op aarde, etc.

Prachtig! Maar, mijn vader zou mijn vader niet zijn als hij ons niet ook uitlegde hoe dat kon. Dat de vlammetjes van de kaarsen de lucht eromheen verwarmen. En dat verwarmen inhoudt, dat de moleculen sneller gaan bewegen en meer ruimte gaan innemen. En dat er zo een soort wind naar boven ontstaat, waardoor de radertjes… etc.

Dolgedraaid

Ik vond – en vind – zo’n ‘technische’ beschouwing nog steeds evenzeer interessant als de symbolische en verhalende kant van ons ‘tingelding’, zoals wij het noemden. Om zijn onderricht te visualiseren liet mijn vader ons zien dat, als er meer warmte was, de lucht boven de kaarsen nog meer uitzette en dus nog sneller een uitweg zocht en dat de engeltjes zo sneller gingen vliegen. ‘Kijk’, zei hij dan (toevallig altijd nèt als mijn moeder even niet in de kamer was), en hield wat extra brandende lucifers onder de engeltjes. Al gauw hadden mijn broer en ik dit door en hadden we geen groter plezier dan te proberen het vuurtje onder de engelen zó op te stoken met stukjes lucifer en stompjes kaars, dat de engelen sneller en sneller gingen draaien, tot ze letterlijk uit de bocht vlogen en met zwartgeblakerde vleugeltjes neerstortten.

Zwevende engeltjes

Geloof en wetenschap hoeven elkaar dus geenszins uit te sluiten: Engeltjes die door het luchtruim zweven, dat kan heel goed zowel symbolisch als letterlijk bestaan.