Zijn er nog morele leiders?

Laatst las ik een opiniestuk over morele leiders in het ND. Aanleiding was het overlijden van aartsbisschop en anti-apartheids-activist Desmond Tutu. Hij is 90 jaar geworden. Tutu was een religieus leider, maar ook voor niet-gelovigen mensen was hij een inspiratiebron en gaf hij handvatten voor ‘het goede leven’.

In het artikel van Jan van Benthem (Nederlands Dagblad, 29-12) staan een aantal kritische vragen. Welke leiders zijn er vandaag de dag die ons mogen uitdagen om een mooier en vredelievender mens te worden? Durven leiders dit überhaupt nog wel? En willen wij nog wel de schoonheid in het voorbeeld van zulke mensen zien?

Tutu was een nederige en kwetsbare man, maar tegelijkertijd ook heel moedig. Hij omarmede de kwetsbaarheid van het leven en leek daarmee vaak de problemen te kunnen overstijgen. Eén van de eerste aanrakingen met Tutu kreeg ik door het boek ‘Het Boek van Vreugde’. Dit boek gaat over de ontmoetingen en gesprekken tussen Desmond Tutu en de Dalai Lama. Deze twee wijze mannen, uit twee verschillende levensbeschouwelijke tradities, spreken over vreugde. Ze vertellen hoe vreugde niet zomaar een emotie is, maar een levenshouding – leven vanuit diepe vreugde.

Het lezen van dit boek maakt me blij. Niet alleen door de wijsheid waar deze twee leiders het over hebben, maar ook door de liefdevolle manier waarop deze oudere mannen met elkaar omgaan. De levensvreugde, speelsheid en het diepe respect dat ze voor elkaar hebben. Zelfs dát is het tonen van echt leiderschap.

De verschillen tussen de christelijke en boeddhistische manieren van denken en geloven worden niet aan de kant geschoven. In de gesprekken zijn Tutu en Dalai Lama het geregeld met elkaar oneens – maar ontzettend respectvol. De verschillen in overtuigingen mogen er zijn, want er is iets diepers dat hen samen verbindt. Een diep, gezamenlijke mens-zijn en liefde voor anderen is de verbindende kracht tussen hen.

Desmond Tutu was een moreel leider, een voorbeeld in mens zijn. Ik hoop dat we komend jaar (nog) meer aandacht zullen hebben voor mensen zoals hij: Mensen die laten zien hoe we ‘mens kunnen zijn’. Laten we de morele leiders van vroeger én van nu vieren en laat hun woorden en daden doorleven in onze levens.