12 november 2020

Wonderlijk kleine deur

Geschreven door Fons van den Boogert

Mij treft steeds de kleine ingang van de Geertekerk. De toegang is niet meer dan een stevige houten deur, zoals je die tegenkomt als entree van een verstevigd woonhuis uit vroeger tijden. Een paar dikke eikenhouten planken die met grove nagels bijeengehouden worden. Vooral op afstand, als je aan de overkant op de Catharijnesingel langsfietst, is de toegang tot de kerk niet meer dan een bescheiden donkere rechthoek in de verder best imposante middeleeuwse westelijke gevel van de toren. Het is een enorm verschil met wat je vaak ziet bij kerkelijke gebouwen uit die tijd. Daar word je uitbundig verwelkomd door enorme portalen met daarin zwaar gedoceerde bogen met beelden die verhalen vertellen en benadrukken waarom je als bezoeker juist hier naar binnen moet.

Zegt die sobere toegang iets over het karakter van de geloofsgemeenschap hier bijeen komt? Dit is een vraag waar ik niet omheen kan sinds mij die eenvoudige entree is opgevallen. Historisch gezien is dit eeuwenoude gebouw van oorsprong natuurlijk katholiek en na de Reformatie in gebruik geweest bij de Hervormde Kerk. Het remonstrantse gedachtengoed heeft niet tot de bestaande indeling geinspireerd. Maar goed, bij de restauratie in de jaren ’50 van de vorige eeuw is er voor gekozen deze in- en uitgang te handhaven. Men zou er bijvoorbeeld ook voor hebben kunnen kiezen de bestaande zijingangen te gaan gebruiken. Die zijn met hun gebogen portalen aanweziger en uitnodigender. Of men had kunnen kiezen voor een nieuwe, indrukwekkender entree in plaats van dat donkere gat onder de klokkentoren.

Dus nogmaals. Zou het kunnen zijn dat die hoekige, teruggetrokken deur iets vertelt over de gemeenschap die daar achter huist? Is die sobere poort een teken aan de wereld dat praal en pracht niet te verwachten zijn in deze kerk, maar ingetogenheid de norm is. Verbeeldt die een welkom aan mensen die eenvoud nastreven en openstaan voor de armen en behoeftigen in deze samenleving? Moet deze robuuste deur de bewoners beschermen tegen kwade krachten die de wereld bedreigen. Dwingt de smalle toegang je als individu naar binnen te begeven en de massa te vermijden? Heeft het iets te maken met een nauwe doorgang tot het Koninkrijk zoals het oog van de naald waar je als kameel niet doorkomt?

Het zou allemaal kunnen. Wie zal het zeggen. Er zijn vast nog meer symbolische betekenissen te ontdekken in deze wat ontoegankelijk ogende toegangspoort. Een zinnig antwoord zou ik niet weten en ik waag me maar niet aan interpretaties. De kleine, zware deur is er. Al heel lang en nog steeds. En als ik hem weer zie, dan zal ik ongetwijfeld opnieuw denken: wat een rare, wonderlijk kleine deur voor zo’n grote kerk.

Gerelateerd