Van streng en moeten naar zachte discipline

Afgelopen zondag ging het in de Geertekerk over ‘tegen de stroom in zwemmen’. Eén van de dingen die daarbij genoemd werd, was: “Elke vorm van discipline is een vorm van tegen de stroom ingaan, óók als je niet zo’n zin hebt.” Het zinnetje bleef bij me hangen. Vooral die discipline intrigeert me. Maar hoe schrijf je een interessant blog over discipline?? Dan denkt iedereen toch direct aan moeten en volhouden en streng? Dat wordt geen blij stukje.

Elke dag iets doen zonder zweepje

Het blijkt niet zo gek dat we discipline associëren met moeten en streng. Van Dale definieert discipline als ‘regime van strenge gedragsregels’ en geeft als synoniem ‘tucht’. Toch is discipline me lief. En discipline blijkt niet alleen weggelegd voor keiharde mensen die houden van zelfkastijding maar kan juist een fijn hulpmiddel zijn om het leven wat aangenamer en draaglijker te maken. Want is discipline niet een zachte vorm van elke-dag-iets-doen of in ieder geval met-enige-regelmaat?

Zodat je je niet kapot hoeft te boenen op die badkamer eens in het halfjaar. Zodat je niet half dood bent na een half uurtje hardlopen. Zodat je niet in één keer 2000 foto’s moet inplakken.

Discipline is voor mij een vorm van oefenen in de zin van ‘volgehouden training’. De kunst is om er geen zweepje naast te leggen. Maar mezelf met zachte hand een duwtje in de richting te geven, “ook als ik niet zo’n zin heb.” Tegen de stroom ingaan. Zachte discipline heeft dan iets geruststellends, iets veiligs. Het kan houvast geven in lastige tijden.

Oefening baart kunst

Zachte discipline in het mediteren, in het naar de kerk gaan, in het trainen van m’n geest – het betekent: niet achterop raken maar bijhouden en gestaag blijven herhalen, steeds weer opnieuw. Met mildheid. En ontdekken dat oefenen betekent: bekwaam worden ergens in. Dat geeft vreugde. Ha, toch een blij stukje over discipline!

Als ik niet te streng ben
en gestaag de dingen oefen
door elke-dag-iets-te-doen
en het zo steeds te herhalen
– volhardend en zonder opgeven –

Dan is discipline een hulpmiddel
geworden voor me en
heeft het iets geruststellends
om me te oefenen hierin.
‘Moeten’ ligt dan al in de prullenmand.