Ga iets maken!

Maartens advies voor de zomer: ga iets maken.

Ga iets maken!

Reacties uit de gemeente: waarom zou ik gaan schilderen, ik zie één Rembrandt en ik denk: laat maar. Ik heb er het geduld niet voor, het talent ook niet, ik heb drie linkerhanden en ik luister het liefst naar slechte muziek. Als ik iets bak, gaat het altijd dood. Ik kan wel een pan water koken, maar dan moet ik niet gestoord worden, haha. Ons huis is te klein voor een heel atelier en ik wil, áls ik iets doe, het goed doen. Toen ik vroeger een paard ging maken, zei de juf: wat een mooie spin is dat. En pianospelen: het kost misschien wel vijf jaar les voor het ergens op gaat lijken. Ik ga wel op de iPad allemaal dingen aan me voorbij laten komen.

The artist’s way: kom voorbij je blokkades

Julia Cameron beschrijft in haar succesvolle boek The artist’s way twaalf stappen om dit soort zelfkritiek het hoofd te bieden. Jij kunt er niets van, je hebt geen tijd, geen geld. Je moet werken, heb je gezien hoeveel afwas er staat. Zo’n geluid voelt als het voor jou geldt natuurlijk heel valide, maar als je iets dieper graaft, zit er soms iets anders. Cameron helpt je daar doorheen, dus ga dat boekje doen als je zin hebt. Waarschuwing: wel heel Amerikaans, doorspekt met verwijzingen naar haar succes, daar moet je als lezer even doorheen. Net als de manier waarop haar zelfhulpboek een religieuze saus krijgt: “wij zijn naar het beeld van God geschapen, en die manifesteert zich toch allereerst als Schepper, dus wij zijn allemaal vóór al het andere: scheppers”. Op zich een aardige gedachte, dat vindt u natuurlijk ook, maar in de context wat bevreemdend. De opdrachten na elk hoofdstuk zijn gelukkig heel concreet, van schrijfopdrachten tot het uitzoeken van de kledingkast. Stuk voor stuk dingen waar je meer voldoening uit gaat halen dan uit een avond met een schermpje. Om iets te maken hoef je trouwens niet eens creatief te zijn, al maakt dat het wel leuker. Misschien is dat wel het meest gehoorde bezwaar: ik ben helemaal niet creatief.

Creativiteit kun je leren

Wist je dat? Een vriend van mij deed een cursus. Ze moesten allemaal varianten op een tafel verzinnen. Nou dat werd me daar toch een partij ongeveer-dezelfde-tafels, niet leuk hoor. Toen zei de juf: wat zijn de variabelen van een tafel? Nou, dat het een x aantal poten heeft, een vorm van een blad, een hoogte, ergens van gemaakt is, dat je er aan kunt zitten, en dat lijstje werd nog een stuk langer. Nou die kun je dus allemaal variëren, zei de juf. En toen kwam het hele spul op gang: tafels met honderden poten, of zonder poten, van schuimrubber, meters hoog of van vla (die al snel een plasje werden, nou en!). Die niet konden staan, wel liggen, gezellig met z’n tweeën in een hangmat. Tafels met zeven jonge kindertjes die in de zomer willen gaan zwemmen bij Zandvoort, met elk een handdoekje, en tenslotte tafels die heerlijk zijn om op te zitten, met een rugleuning. Ongezellige preciezen noemen zoiets waarschijnlijk een stoel, maar met brainstormen mag alles.

Foto: Hermann Traub

Ideas that have value

Sir Ken Robinson, geeft in zijn book Creative Schools een definitie van creativiteit: the process of having original ideas that have value. Het proces van originele ideeën hebben die waarde hebben dus. Denk eens aan deze definitie als mensen bepaalde kunst diskwalificeren want ‘dat had ik ook gekund’, tja: het gaat er niet om dat jij ook strakke lijntjes kan verven in primaire kleuren (ga maar proberen trouwens, nog niet zo heel makkelijk). Het gaat erom dat Mondriaan het originele idee had om het vereenvoudigen van beelden tot in het extreme door te voeren. En jij niet. Maar: je hoeft niet origineel te zijn om iets te gaan maken, je moet iets maken om iets te maken. Zo simpel is het.

Gewoon aan de slag gaan

Maar waarom moet ik iets maken? Nou: omdat het plezier schenkt aan jou en als je mazzel hebt ook aan je omgeving. Omdat het van jou is, of omdat het goedkoper is of duurzamer, uniek. Omdat je altijd wat leert van iets maken, iets moet overwinnen soms. Allemaal dingen die maar heel mondjesmaat gebeuren tijdens die avond met een schermpje, geef maar toe. Tenslotte: als je nu niet gaat pianospelen omdat het vijf jaar duurt voor het leuk klinkt, bedenk dan eens hoe het over vijf jaar is als je het nu wel doet. Enne die Rembrandt, toen die ging schilderen voor het eerst, dat waren ook niet bepaald Rembrandts, zei de vis, en hij zwom naar de zee. Einde!

Foto: Wokandapix