Arminiaanse peren

Soms waan ik mij in een aflevering van ‘Opsporing verzocht’ of ‘Spoorloos’ als ik op het web aan het surfen ben. Telkens is er een ander detail dat mijn aandacht trekt. Uit nieuwsgierigheid klik ik door of zoek ik daarop verder. Doorklikkend en lezend val ik van de ene in de andere verbazing.

Johan van Oldenbarnevelt gevangen

Op 29 augustus is het 401 🙂 jaar geleden dat het Van Oldenbarnevelt in zijn koets stapt om naar zijn werk te gaan. Hij is daar die dag nooit aangekomen. Onderweg is hij aangehouden en vervolgens gevangen gezet; slotakkoord van een politieke machtsstrijd die Maurits gewonnen heeft (lees het na in de serie Intussen in Dordt, deel 8).

Wat ik mijzelf eigenlijk nooit gerealiseerd heb is dat Van Oldenbarnevelt zó lang gevangen gezeten heeft, wel acht en een halve maand, vrijwel parallel aan de Nationale Synode. Zijn bediende Jan Francken zorgt voor hem in deze periode. Hij schreef er een boekje over.

Arminiaanse peren

Contact met de buitenwereld is uiteraard verboden. Jan Francken vertelt hoe ze boodschappen, pen, inkt, papier smokkelen verstopt tussen kolen of ingenaaid in wasgoed. Hij heeft een hele klus aan het verbergen van dit alles: hij verstopt van alles onder het matras, naait ze in op de achterzijde van een wandtapijt, of aan de onderzijde van een stoel.

Mevrouw Van Oldenbarnevelt stuurt bijvoorbeeld ook mooie grote peren uit hun tuin aan haar man. De wachters controleren ze en vinden dat ze zelf ook recht hebben op iets lekkers. De peer staat op het buffet bij de sergeant te pronken. Zijn vrouw gebruikt hem voor een diner met gasten. Als zij de saffraanpeer opensnijdt vindt ze in het klokhuis de schacht van een ganzenveer met daarin een opgerold papiertje: vertrouw niet op de staten van Holland, want de prins heeft in vele steden de wet verzet. Carleton is niet uw vriend. Groot alarm! Je begrijpt, het communicatielijntje via de Arminiaanse peren – zoals ze zijn gaan heten – is vanaf dat moment gesloten.

Saffraanperen

Saffraanperen? Dus klik-klik-klik eens kijken of dat een bekend gerecht was in die tijd. Blijkt dat er in de 17^e eeuw drie perensoorten waren (herfst-, winter- en zomersaffraanpeer) ook bekend als Bon Chrétiens. Nooit van gehoord en dat klopt, de soort is in Europa uitgestorven. Maar in Zuid-Afrika floreert hij nog op de Kompanjiestuin die in 1652 door de VOC is aangelegd om de schepen op weg naar de Oost te kunnen voorzien van vers voedsel ter voorkoming van ziektes als scheurbuik. Ze zijn recent geënt en jonge exemplaren hebben hun rentree gemaakt in Nederland.

De saffraanpeer wordt beschreven als een zeer grote enigszins langwerpige vrucht, bleekgeel met een rode blos. Het vruchtvlees is bros, zacht, zoet en aromatisch. Soms wat wrang. Je kunt je opeens helemaal voorstellen dat deze vrucht erg geschikt was als boodschappendrager.

En nu lekker smullen

Maar tussen al deze wetenswaardigheden staat ook een recept van Ottolenghi. Dat ziet er lekker uit. Ik kan het niet laten en maak het klaar, moet jij ook doen. Bij mij thuis is het één van de favorieten.