Kerkdienst Geertekerk: Veertigdagentijd
Voorganger
Martine Wassenaar werkt sinds 2012 als remonstrants predikant bij de Vrijzinnig Protestante Gemeente Boskoop, een samenwerkingsgemeente van remonstranten en vrijzinnige protestanten. Daarnaast werkt zij als Geestelijk Verzorger in verpleeghuis Zuydtwijck en in verzorgingshuis Haagwijk in Leiden. In beide huizen gaat ze maandelijks voor in de diensten.
Extra: De cantorij zingt.
Thema: Verleiding
Het thema van de dienst is ‘verleiding’. De tekst van vandaag is Marcus 1:12 ‘En onmiddellijk dreef de Geest hen de woestijn in’. De afbeelding die centraal staat is Driven by the Spirit. In 1916, tijdens Wereldoorlog 1, was Spencer brancardier bij de Engelse strijdkrachten in Macedonië. Deze ervaring heeft diepe indruk gemaakt op de schilder. De herinneringen aan de oorlog hebben zich in zijn geest genesteld. Een massieve figuur sjouwt door een troosteloos en verlaten landschap, met in de Christusfiguur de belofte van Opstanding besloten.
Veertig dagen in de Geertekerk
In de komende Veertigdagentijd zullen een aantal schilderijen van Sir Stanley Spencer RA het verbindende thema zijn in de kerkdiensten. Vijf er van zijn afkomstig uit de serie ‘Christ in the Wilderness’: Spencers verbeelding van de veertig dagen die Jezus in de woestijn doorbracht na zijn doop en voordat hij in het openbaar zou gaan optreden.
De serie is tevens een kennismaking met een bijzondere schilder met een zeer eigenzinnige kijk op leven en geloven. Spencer was een zeer gepassioneerde man met een levensfilosofie die hij intens graag wilde doorgeven via zijn schilderijen. Hij identificeert zich persoonlijk met de religieuze figuren, die hij uitbeeldt en uiteindelijk maakt het hem ook niet uit of het dan nog helemaal volgens de tekst is. Hij werd door velen als een vreemde excentriek beschouwd en afgeschreven. Maar juist zijn persoonlijke benadering maakt zijn werk zo uniek en krachtig.
Zijn oorspronkelijke plan was om 40 schilderijen te maken – dit in een soort boeteperiode in zijn eigen turbulente leven. Eentje voor iedere dag die Jezus in de woestijn verbleef. Het is bij schetsen gebleven. 8 zijn er uitgewerkt tot schilderij. 5 er van worden besproken in een boekje door de anglicaanse bisschop Stephen Cotrell ‘Christ in the Wilderness’. Hij neemt de lezer mee in zijn denken over de schilderijen van Spencer en achterhaalt de geloofsmotieven die er in verborgen zitten. Soms heeft hij direct een bijbeltekst als aanleiding om te schilderen, dan weer een ander thema.
De Leeuwenberghkandelaar
In de Veertigdagentijd staat in het koor weer een extra kandelaar opgesteld. Deze kandelaar wordt ook wel ‘Leeuwenberghkandelaar’ genoemd, omdat hij afkomstig is uit de Leeuwenberghkerk. Het is een smeedijzeren kandelaar met zeven armen die rond 1967 is gemaakt. De maker is niet bekend, maar hij is gemaakt naar een idee van de toenmalige predikant, ds. C.B. Burger. Wie niet weet hoe het werkt met die kandelaar zal op zondagmorgen misschien met verbazing hebben gekeken naar wat het kerkenraadslid van dienst aan het doen was. Het idee erachter is dat het steeds donkerder wordt op weg naar de laatste week voor Pasen, ook wel de Stille Week genoemd. De eerste zondag van de veertig dagen worden alle zeven kaarsen aangestoken en wordt er één gedoofd aan het einde van de dienst. De zondag daarna branden er zes kaarsen en gaat er tot slot weer eentje uit. Dit gaat zo door totdat er in de Stille Week nog één lichtje brandt. Op Goede Vrijdag gaat ook het laatste licht uit. Op paasmorgen branden alle zeven kaarsen weer. Zeven is het getal van de volheid: al het licht van de wereld zit zo symbolisch in deze ene kandelaar. Als je goed lijkt, zie je dat ook in de smeedijzeren vormgeving van de standaard. Het is een ritueel dat je ook makkelijk thuis met kinderen kunt doen. En als je geen zevenarmige kandelaar hebt: met zeven losse kaarsen kan dit ook prima. Veertig dagen is een hele tijd, zeker voor kinderen. Door de hoeveelheid kaarsen die nog branden, is goed te zien hoe ver het nog is naar Pasen.
Ineke Ludikhuize
